Zeven redenen om te upgraden naar Linux

Het einde van Windows 7 nadert met rasse schreden en de grote vraag die wij regelmatig horen langskomen is: Wat moeten we doen? Een nieuwe computer kopen met Windows 10? Een nieuwe computer kopen met Linux, het huidige systeem upgraden naar Windows 10 of toch overstappen naar Linux? Linuxmag zetten de voors en tegens voor je op een rijtje.

Inmiddels is echt over en uit met Windows 7. We horen overal om ons heen verschillende vragen en discussies over wat gebruikers het beste kunnen doen. Gebruikers, die hun huidige computer nog krachtig genoeg vinden, kunnen proberen te upgraden naar Windows 10 of overstappen naar macOS of Linux. We horen echter ook dat veel gebruikers het einde van Windows 7 een uitgelezen moment vinden om een nieuwe computer aan te schaffen, maar zelfs onder die gebruikers is er een aantal dat niet zomaar “blindelings” voor de volgende Windows 10 computer wil gaan. Linux- en macOS-computers worden ook steeds vaker genoemd.

Uit een klein onderzoek onder onze lezers blijkt dat 11 procent gaat upgraden naar Windows 10, 36 procent dat al gedaan heeft, 32 procent overstapt op Linux en 7 procent naar andere besturingssystemen als ChromeOS en macOS switcht. 13 procent blijft bij Windows 7. Het is nog maar de vraag hoeveel mensen de daad bij het woord voegen, maar desondanks lijkt het ons zinnig nogmaals te kijken of Linux echt een optie is voor de gemiddelde huis- tuin- en keukengebruiker.

Er is veel veranderd in de Linux-wereld. De hardware-ondersteuning is beter dan ooit en het aantal grote professionele bedrijven dat werkt aan de kernel (en andere onderdelen) is nog nooit zo groot geweest. Zelfs ex-aartsvijand, Microsoft, heeft het besturingssysteem omarmd en werkt zelfs mee aan de bouw van het OS, wie had dat ooit gedacht.

Toch is er voor elk positief geluid net zo hard een negatief geluid te horen voor Linux. Veel gebruikers zijn nog steeds “bang voor het onbekende” of vinden Linux simpelweg een houtje touwtje hobbyproject dat niks te zoeken heeft op de desktop. Er zijn een hoop flamewars gewijd aan dit besturingssysteem en Windows/macOS. Daarbij wordt er helaas nog steeds veel gestrooid met irrelevante argumenten die gebruikers onnodig op een dwaalspoor zetten.

Toch is het ook niet allemaal rozengeur en maneschijn. De hoogste tijd om de relevante argumenten erbij te pakken en tegen elkaar af te strepen. We beginnen met de voordelen:

Linux is Gratis

Laten we maar meteen beginnen met het meest gehoorde argument om voor dit besturingssysteem te gaan: Het kost je niks. Voor 0 euro heb je een zeer veelzijdig besturingssysteem waarmee je (bijna) net zoveel kan doen als macOS en Windows. Zeker als je iemand bent die z’n computer vooral gebruikt voor het kijken van films, internet, het typen van een brief en het luisteren van een muziekje. Bijna al deze handelingen kan je na installatie vrijwel direct uitvoeren aangezien applicaties voor deze functies standaard worden meegeleverd. Wil je iets extra’s? Dan open je de appstore en selecteer je (de veelal gratis) applicaties die aansluiten op je wensen en eisen.

Linux is flexibel

Als er een besturingssysteem is dat op veel verschillende hardware configuraties en systeemarchitecturen draait, dan is het wel Linux. De kans is groot dat je zelfs al een apparaat in huis hebt met een Linux-kernel of vandaag in aanraking bent gekomen met een apparaat waar het systeem op draait. Van je Android-smartphone tot kaartjesautomaten op station en misschien zelfs wel je radio, tv, router of camera. Het besturingssysteem draait ook op uiteenlopende pc-configuraties, van je hardcore gamepc tot de zeer betaalbare Raspberry Pi of een van de vele kloons. Uiteraard is het wel verstandig even van tevoren te testen of Linux ook echt goed op jouw computer draait, ook dat is gelukkig een fluitje van een cent. Download een image bestand, brand deze op een CD, DVD of flash het op een USB-stick, start de live-omgeving en kijk of alles naar behoren werkt alvorens het systeem te installeren.
Lees ook: Geweldige besturingssystemen voor de Raspberry Pi

Linux is veilig

Ja, het klopt nog steeds: Linux is onder de streep veiliger dan Windows. Dat heeft verschillende oorzaken. Van de manier hoe het systeem is opgebouwd, tot de hoeveelheid malafide hackers die zich bezighouden met dit besturingssysteem. Dit betekent overigens niet dat je je altijd maar veilig hoeft te wanen als je op dit systeem werkt. Je zal wel altijd je gezonde verstand moeten blijven gebruiken. Hoewel malafide software wat meer moeite zal moeten doen om bij de kern van het systeem te komen is misleiding waarbij het wachtwoord wordt ontfutseld van de gebruiker even destructief als Windows. Als je daar rekening mee houdt, dan ben je onder de streep veiliger onder Linux.

Linux is snel

Afhangend van de distributie die je gebruikt (daarover later meer), kan Linux stukken sneller zijn dan Windows. Dat betekent dat je je oude (trage) pc nieuw leven in kan blazen door er een (lichte versie van) Linux op te zetten. Linux heeft over het algemeen minder systeembronnen nodig dan Windows waardoor het sneller aanvoelt en werkt dan Windows. Mocht het verschil je te klein zijn, kan je altijd voor een nog lichtere versie van Linux gaan waardoor je trage pc’tje weer als vanouds aanvoelt (en misschien zelfs nog sneller dan dat).

Linux is makkelijk

Ja, we weten het. Dit is er eentje waar nog steeds veel over gediscussieerd wordt. Het is vaak een kwestie van smaak en wennen, bovendien zijn er nog altijd veel mensen die al in de stress schieten als standaard icoontjes er anders uitzien van wat ze jaren om zich heen hebben gezien. Toch is het verschil kleiner dan je denkt (zeker als je kijkt hoe groot de stap van Windows 98 naar XP was of van Windows 7 naar Windows 8). De meeste functies en sneltoetsen komen overeen met wat je gewend bent van Windows of macOS en de werking van de “startknop” is vrijwel gelijk aan wat je gewend bent van Windows. Wil je dat niet? Ga dan voor een desktopomgeving die er anders uitziet en anders werkt. Wil je juist iets dat zoveel mogelijk lijkt op Windows of macOS, zelfs daar zijn mogelijkheden voor.

Keuzevrijheid, voor elk wat wils

Je las het al een beetje bij de andere argumenten. Keuzevrijheid is een groot goed en dat gaat heel ver. Niet alleen heb je ontzettend veel mogelijkheden tot je beschikking om je gekozen Linux-distributie aan te passen, als je specifieke eisen hebt, kan je ook gewoon gaan voor een distributie die al is toegespitst aan jouw wensen en eisen.

Een kleine selectie verschillende Linux-desktops

Even kort: We praten nu al de hele tijd over Linux, maar dat is eigenlijk alleen de kernel (het hart van het besturingssysteem). Fans, gebruikers en fabrikanten pakken deze kernel, voegen daar onderdelen aan toe en brengen dat uit als besturingssysteem (wat eigenlijk GNU/Linux is, al wordt tegenwoordig vaak gewoon Linux gezegd). Deze fabrikanten en fans voegen meestal pakketten, een desktopomgeving en andere onderdelen toe om zo een systeem te maken dat precies aansluit bij de wensen en eisen van een groep gebruikers (of zichzelf). Het grote voordeel is dat er voor iedereen wel een Linux-versie is die goed aansluit. Dit betekent wel dat er honderden (inmiddels duizenden?) verschillende distributies zijn. Dat kan wat intimiderend overkomen. Maar als beginner kan je het beste gaan voor een allround-systeem als Ubuntu of Linux Mint. Lees ook vooral dit artikel waarin wij een handvol distributies behandelen voor de beginner.

Lange (goede) ondersteuning

Afhangend van de Linux-distributie op jouw systeem heb je jarenlang (gratis) ondersteuning. Als je voor een populaire distributie als Ubuntu (of afgeleide) gaat, krijg je jarenlang braaf op regelmatige basis updates. Daar hoef je helemaal niks voor te doen, dat is iets dat standaard aan staat. Als je voor een LTS-versie gaat (LTS staat voor Long Term Service), dan krijg je wel vijf jaar lang updates. Nu hoor ik je denken:” Windows 7 werd veel langer ondersteund”. Dat klopt, maar die ondersteuning is praktisch voorbij en (als je de trukendoos dicht laat) kost upgraden naar Windows 8 of 10 je gewoon geld. Terwijl als de ondersteuning van je Linux-distributie verloopt, kan je altijd gratis updaten naar de volgende versie.

Heb je daarnaast vragen over je systeem of loop je tegen problemen aan, dan kan je gratis aankloppen bij de gigantische community die je maar al te graag op weg helpt. En als je nou geen zin hebt on verschillende fora af te struinen, kan je altijd nog de portemonnee trekken en professionele ondersteuning aanschaffen van de distributiebouwer of een derde partij.

Ook op het gebied van driver-ondersteuning zit het tegenwoordig wel goed met Linux. De kans is groot dat, als je het OS installeert op je computer, al je hardware automatisch wordt herkend en geïnstalleerd. Daarnaast zal, bijvoorbeeld, je smartphone altijd out of the box werken als je deze aansluit. Zelfs als je toestel in de fastboot-modus zet om ‘m te flashen (iets waarbij je onder Windows flink mag stunten met drivers).

Je hoeft dus niet in de weer met driver cd’s of het internet afstruinen op zoek naar de juiste drivers. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk. Er is altijd exotische hardware waar geen documentatie voor beschikbaar is waardoor de community er niks mee kan en de fabrikant geen zin heeft om Linux te ondersteunen. Daarom ook in dit geval, eerst testen in een live-omgeving.
Nou, dat klinkt allemaal geweldig he? Sta je al te popelen om een distributie te downloaden en te installeren op je pc? Of sta je te popelen een apparaat te kopen waarop het systeem op voorgeïnstalleerd staat? Niet zo snel, ieder voordeel heeft z’n nadeel. We kijken nu naar redenen om niet voor Linux te gaan.

Linux is gefragmenteerd

Als positief argument noemden wij dat er voor elke functie wel een distributie is. Voor elk wat wils, dit kan een groot voordeel zijn, maar ook net zo hard een nadeel. Als je specifieke wensen en eisen hebt, kan je uren en misschien wel dagen zoeken naar een distributie die bij je past en als je die gevonden hebt, moet je nog maar hopen dat dat systeem werkt op jouw computer en dat die versie van Linux nog wordt ondersteund. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de vele ruzies binnen de community. Hoe vaak sommige distributies al wel niet zijn geforkt… Gelukkig is het dan wel weer zo dat over het algemeen de meeste Linux distributies zijn uitgerust met een moderne package-manager waardoor de meeste applicaties altijd wel zullen werken onder je gekozen distributie. En container-achtige oplossingen als SNAP of Flatpak maken het nog makkelijker, maar toch bestaat er een kans dat je aan de goden bent overgeleverd als je aan de slag gaat met een exotische distributie. Dit argument kan onderuit gehaald worden door gewoon een populaire distributie te gebruiken, dan heb je hier geen last van.

Toch niet altijd zulke goede ondersteuning

Ook wat ondersteuning betreft kan het twee kanten op gaan. Er zijn een hoop distributies gemaakt door fans en studenten. Deze steunen hun distro intensief en gaan er helemaal in op totdat… “life happens”. Een nieuwe baan, een wederhelft, een carrièreswitch of verlies van interesse kan er zomaar voor zorgen dat je favoriete distributie (of applicatie) opeens geen updates meer ontvangt en de status “abandoned/EOL” krijgt. Gelukkig is de community vaak wel flexibel genoeg om zo’n project over te nemen, maar dat gebeurt ook niet altijd. Dit gebeurt ook wel eens bij commerciële bedrijven, maar toch iets minder vaak.

Daarbij is het in sommige gevallen ook dat je sowieso geen garanties krijgt. Als de software niet werkt op je systeem, kan je vragen op fora of er iemand is die je kan helpen, maar als die er niet is en de bouwer van de applicatie (of distributie) is met andere dingen bezig, dan zit je met de gebakken peren.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over drivers. We noemden als positief argument de goede driver ondersteuning en het hoge plug ’n play-gehalte van Linux, maar wat als je nou net die ene wifi-chip, videokaart, geluidskaart of scanner hebt die niet wordt ondersteund door de kernel? Dan heb je pech. Op de fabrikant hoef je vaak niet te rekenen en als de community interesse heeft, kan je nog kijken of je nog een gereverse-engineerde driver of applicatie op de kop kan tikken. Als die er al is, dan is de kans groot dat deze niet net zo goed werkt als de commerciële (Windows)-tegenhanger.

Tel daarbij op dat naar een willekeurige computerwinkel lopen en een willekeurig stuk hardware kopen er niet meer bij is. Je zal eerst even van tevoren moeten kijken of het apparaat dat je wilt kopen ook ondersteund wordt door Linux. Nu gaat dit gelukkig wel beter en de kans is groot dat je apparaat gewoon werkt, maar je zal altijd zien dat net die ene exotische negatievenscanner of printer uit de supermarkt gewoonweg niet werkt. Dit “probleem” heb je bij Windows niet aangezien elk apparaat wordt geleverd met een Windows-driver.

Software

Er is ontzettend veel software beschikbaar voor Linux waardoor je in principe alles kan doen onder dit besturingssysteem wat je ook onder andere systemen kan doen. Toch kan het zo zijn dat je juist met specifieke software moet of wilt werken die niet beschikbaar is voor andere besturingssystemen dan Windows. Tuurlijk, je kan aan de slag gaan met GIMP om foto’s te bewerken, maar als je werk Photoshop vereist, dan heb je daar niks aan. Video editen is tegenwoordig iets dat net zo makkelijk werkt onder Linux als onder Windows. Sterker nog, enkele Hollywood-studio’s zijn jaren geleden al overgestapt. Een prachtig argument, maar eentje waar je niet veel aan hebt als de studio in Hilversum AVID of Adobe Premiere vereist. Soms is een alternatief (hoe goed deze ook is) gewoonweg niet toereikend. En ja, we weten het, er zijn tools (WINE, PlayOnLinux, CrossOver) en trucs waarmee je Windows (en zelfs Mac- of Android-) applicaties kan draaien onder Linux, maar dat zijn weer extra stappen die je moet zetten en op ondersteuning van de fabrikant hoef je niet te rekenen.

Achter de feiten aanlopen

Linux mag op veel vlakken dan wel voorlopen, er zijn helaas ook een hoop aspecten waarop het besturingssysteem achter de feiten aanloopt. Er wordt toch altijd eerst gekeken naar Windows. Als er nieuwe technologie op de markt komt, kan je de klok erop gelijk zetten dat er standaard Windows-ondersteuning in/bijzit. Als Linux al aan bod komt, zal dat bijna altijd later zijn en als het niet gebeurt, mag de community weer gaan reverse-engineeren. USB-C, 4K schermen, UEFI en Thunderbolt zijn enkele recente voorbeelden. Het komt uiteindelijk allemaal wel goed, maar soms zal je gewoon even moeten wachten.

Dit geldt ook voor software. Praktisch elke applicatie die op de markt komt, is er voor Windows. De Mac-versie komt later (als die al komt), maar de Linux-versie…tja, als de fabrikant daar al tijd en geld in wilt steken, zal je helemaal achteraan moeten aansluiten en dan mag je nog maar zien of het wordt ondersteund. Dit gebeurt zowel met applicaties (Spotify), streamingdiensten (Disney+) als games (Street Fighter 5…we wachten nog steeds, Capcom).

Via SIZZLE

En nu we het toch over games hebben. Gamen onder Linux is tegenwoordig bijna net zo makkelijk geworden als onder Windows. Steam zorgt ervoor dat het installeren en draaien van games net zo makkelijk is als onder Windows en het aantal games dat out of the box zowel onder Linux (via Steam) als onder Windows werkt groeide gestaag. Maar toch, er zijn helaas nog genoeg games op Steam die alleen een Windows-icoontje op hun productpagina hebben staan. Die zijn nog steeds niet te spelen onder Linux. Ook het aantal games dat nog uit moet komen wordt weer vaker alleen aangekondigd voor Windows. De Linux-versie komt later, als die al komt. En dan hebben we het nu alleen nog gehad over Steam. Er zijn nog andere populaire gameportalen als Blizzard’s Battle.NET, Electronic Art’s Origin en Epic’s gamestore…alle drie niet beschikbaar voor Linux en de exclusieve games zijn niet te spelen onder dit besturingssysteem. Je kan natuurlijk wel de trukendoos opentrekken met tools als Lutris, WINE, Cedega en PlayOnLinux, maar dat zijn toch weer extra handelingen die je moet doen die je niet hoeft uit te voeren onder Windows.

Het is nou eenmaal een Windows wereld

Het zal je vast al wel duidelijk zijn geworden dat bijna alle negatieve argumenten die wij noemen gepaard gaan met een verwijzing naar Windows. Dat komt omdat dit besturingssysteem nou eenmaal veruit het populairste OS is op de markt voor consumentendesktops. Ja, Linux mag in alle andere branches wel populairder zijn, maar op de desktop heeft dit systeem een marktaandeel van minder dan vijf procent terwijl Windows rond de 80 procent in handen heeft. Het is dus wel duidelijk waarom zowel hard- als software bijna altijd wordt ontwikkeld met Windows in het achterhoofd.

Conclusie

Nu je door alle negatieve punten bent gegaan, kan de moed je misschien in de schoenen zijn gezakt en het op safe willen spelen door bij Windows te blijven, maar als je deze punten tegen elkaar wegstreept, zal je zien dat er meer positieve punten overblijven, bovendien zijn sommige van de negatieve punten niet van toepassing (als je geen gamer bent of met exotische hard- of software werkt bijvoorbeeld).
Bovendien kost het je niks om het (live) systeem gewoon te proberen. Bevalt het niet, dan trek je de USB-stick of de optische schijf gewoon uit je systeem en je bent weer terug bij Windows. Mocht je Linux nou een stap te ver vinden, dan kan je altijd nog Android proberen.

Lees verder voor het hele artikel op  www.webwereld.nl