Quick Reference – Het ultieme Linux naslagwerk

Deze handige quick reference is speciaal om je als beginner met Linux en Mint een stapje op weg te helpen. Probeer alle sneltoetsen en opdrachten eens uit. Download deze pagina’s als pdf van onze website www.linuxmag.nl en print het uit als handige naslag. 

Deze quick reference bevat slechts een selectie van de mogelijkheden, die Linux Mint Cinnamon standaard heeft. Heb je aanvullingen, correcties of tips voor een volgende versie van deze quick reference? Laat het ons weten!

 

Linux Mint Cinnamon 18.2  – Sneltoetsen

 

Enkele standaard desktopapplicaties

[Tip – Druk op de Windows-toets en tik de genoemde zoektekst in!]

 

Windows+cmdZoek en open Terminalvenster (opdrachtregel)

Windows+firefoxZoek en start de Firefox-browser

Windows+gimpZoek en start image editor GIMP

Windows+libreofficeZoek en start LibreOffice 5.

Windows+mozillaZoek en start de email/newsreader Mozilla

Windows+noteZoek en start de tekstbewerker (Xed)

Windows+pdfZoeken start de Documentenkijker (pdf-viewer)

Windows+pidginZoek en start messenger Pidgin

Windows+pixZoek en start fotoviewer Pix

Windows+printZoek en start Afdrukbeheer

Windows+rekenZoek en start de rekenmachine

Windows+tomZoek en start notitie-applicatie TomBoy

Windows+vlcZoek en start mediaplayer VLC

 

Vensters en workspaces

ALT+F2Open het dialoogvenster Start op een applicatie om opdracht uit te voeren

ALT+F4Sluit een venster

ALT+F5Herstel een venster naar het eerdere formaat

ALT+F7Verplaats een venster

ALT+F8Verander het formaat van een venster

ALT+F10Maximaliseer een venster

ALT+SpatieToon het menu Window voor een applicatie

ALT+TABBlader naar links door alle geopende vensters 

CTRL+ALT+OmlaagToon alle applicaties op de actieve workspace 

CTRL+ALT+LinksSpring naar de workspace links

CTRL+ALT+RechtsSpring naar de workspace rechts

CTRL+ALT+OmhoogToon alle applicaties op alle workspaces

CTRL+Windows+LinksPlak een venster tegen de linkerzijde van het scherm (of rechts, omhoog, omlaag met de andere cursortoetsen)

SHIFT+CTRL+ALT+LinksVerplaats het actieve venster een workspace naar links (als die bestaat)

SHIFT+CTRL+ALT+RechtsVerplaats het actieve venster een workspace naar rechts (als die bestaat)

SHIFT+ALT+TABBlader naar links door alle geopende vensters

WINDOWS+DToon het bureaublad en schakel weer terug naar de vorige weergave

WINDOWS+LHet troubleshooting venster wordt geopend.

Windows+LinksTile een venster tegen de linkerzijde van het scherm (of rechts, omhoog, omlaag met de andere cursortoetsen)

Windows+EOpen bestandsbeheer

 

Meerdere beeldschermen

[Tip – Als je meer dan één beeldscherm gebruikt, verplaats je heel gemakkelijk vensters van het ene naar het ander scherm!]

 

SHIFT+Windows+LinksVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm links (indien aanwezig)

SHIFT+Windows+OmhoogVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm erboven (indien aanwezig)

SHIFT+Windows+OmlaagVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm eronder (indien aanwezig)

SHIFT+Windows+RechtsVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm rechts (indien aanwezig)

 

Uitschakelen

CTRL+ALT+DELUitloggen

CTRL+ALT+ENDUitschakelen

CTRL+ALT+ESCHerstart alleen het Cinnamon bureaublad

CTRL+ALT+L Schermbeveiliging

 

Opdrachtregel

CTRL+ALT+TOpen de opdrachtregel

 

 

Linux Mint 18.2 – de Opdrachtregel

 

Stoppen/starten van je systeem

halt of shutdown -h nowAfsluiten van je systeem

shutdown -r 5Sluit het systeem over 5 minuten af en herstart

reboot of shutdown -r nowSluit het systeem nu af en herstart

startxStart de grafische X-windows omgeving vanaf de initiële opdrachtregel

 

Hulp opvragen 

[Tip – Google is je beste vriend om extra informatie te vinden!]

 

apropos <onderwerp>Laat zien welke manual pagina’s er zijn over een onderwerp

helpToont de opdrachtregel hulp (van de bash-shell)

man <opdracht>Toont de manual pagina van de opdracht

man <opdracht> | moreToont de manual pagina in pagina’s

man -k <kernwoord>Zoekt in de manual pagina’s naar het kernwoord

man -t man | ps2pdf – > man.pdf Bewaart de manual pagina als pdf-bestand

time <opdracht>Hou bij hoe lang het duurt om de opdracht uit te voeren

whereis <opdracht>  Geeft je alle plekken waar de opdracht zich bevindt

which <opdracht>Toon welke opdracht er standaard wordt uitgevoerd als je deze intikt

 

Informatie over je Mint systeem

[Tip – elk commando heeft vele opties en argumenten. Bekijk de manual pages on je systeem!]

 

badblocks -s /dev/sdaTest of schijf sda onleesbare blokken heeft (met sudo)

calToont de kalender van deze maand

cat /etc/lsb_releaseBekijk welke versie van Mint je draait 

cat /proc/cpuinfoToont informatie over de processor

cat /proc/meminfoToont informatie over het geheugen

dateToont de actuele datum en tijd

df -hToont het gebruik van de schijven en partities

dmesgGeef alle systeemmeldingen weer

dmidecodeLaat de hardware BIOS zien (met sudo)

duToont het schijfgebruik van een map

finger <gebruiker>Toont informatie over een gebruiker (uit het .finger bestand)

freeToont informatie over het geheugengebruik en wisselbestand

free -mToont informatie over het geheugengebruik en wisselbestand in MB

hdparm -i /dev/sdaInformatie over schijf sda (met sudo)

hdparm -tT /dev/sdaVoer een test van de leessnelheid uit op schijf sda (met sudo)

hostnameGeef de hostnaam weer

hostname -iGeef het IP-adres weer

last rebootWanneer is het systeem voor het laatst herstart

lshwToon de hardware configuratie van je systeem 

lspci -tvLaat PCI apparaten zien

lsusb -tvLaat USB apparaten zien

uname -aToont de hostnaam, kernelversie 

uname -rToont informatie over de kernel

uptimeToont hoe lang het systeem al ingeschakeld is en de actuele systeembelasting

wToont welke gebruikers ingelogd zijn 

whoamiToont als wie je ingelogd bent

 

Zoeken

[Tip – Bij zoeken is het mogelijk geavanceerde reguliere expressies te gebruiken! Kijk eens op www.tldp.org/LDP/abs/html/x17129.html]

 

<opdracht> | grep <tekst>Zoek in de uitvoer van de opdracht naar het voorkomen van de opgegeven tekst 

find / -name ”*tekst*”Zoek in het bestandssysteem vanaf de root (/) naar bestanden die de tekst in de naam hebben

find / -name <naam>Zoek in het bestandssysteem vanaf de root (/) naar een bestand met de opgegeven naam

find /home -size +1000kZoek naar bestanden groter dan 1000k in je /home map

find /home/marcel -name ‘index*’Zoek in je eigen home directory naar bestanden die beginnen met de tekst index 

grep <tekst) bestandZoek naar de tekst in het opgegeven bestand

grep -r <tekst> directoryZoek naar de tekst in de bestanden in de opgegeven map

locate bestandZoek alle plekken waar deze bestandsnaam voorkomt (zie updatedb)

updatedbMaak een inventarisatie van alle bestanden op je systeem (zie locate) (met sudo aanroepen)

 

Opdrachtregel sneltoetsen

[Tip – De gebruikte shell bepaalt de mogelijkheden van de opdrachtregel. Standaard op Mint Cinnamon is dit bash. Zie: www.gnu.org/software/bash/manual/bash.html]

 

!!Herhaalt de vorige opdracht

clearMaakt het terminalvenster leeg

CTRL+ASpring terug naar het begin van de opdracht, die je invoert

CTRL+CBeëindigt de actuele opdracht (die in de voorgrond loopt) of begint een nieuwe lege regel in het venster

CTRL+DLog deze sessie van de opdrachtregel (bash) uit

CTRL+ESpring naar het einde van de opdracht die je invoert

CTRL+KKopieer alles na de cursor naar het terminal klembord en verwijder de tekens van de opdrachtregel

CTRL+LMaak het scherm leeg

CTRL+RVoer een deel van de opdracht in en probeer het aan te vullen

CTRL+TVerwissel de twee tekens voor de cursor

CTRL+UKopieer alles voor de cursor naar het terminal klembord en verwijder de tekens van de opdrachtregel

CTRL+WVerwijder de tekst links van de cursor

CTRL+YPlak de inhoud van het terminal klembord 

CTRL+ZPauzeert de actuele opdracht. Starten in achtergrond met bg en in voorgrond met fg

EnterVoer een opdracht uit

ExitLog deze sessie van de opdrachtregel (bash) uit

OmhoogToont het vorige commando

OmlaagToont het volgende commando (indien aanwezig)

opdracht !$Voert het laatste argument van de vorige opdracht toe aan deze opdracht

opdracht | lessZorgt dat je de uitvoer van de opdracht per pagina te zien krijgt en er doorheen kunt bladeren

printenvToont je omgevingsvariabelen (diverse instellingen)

 

Processen

[Tip – applicaties en hulpapplicaties zijn ook processen!]

 

bgToont lopende en gestopte achtergrondtaken op de opdrachtregel. Start een gestopte taak in de achtergrond

fgNeemt een achtergrondtaak binnen de opdrachtregel over naar de voorgrond 

fg <n>Neemt achtergrondtaak met het opgegeven nummer binnen de opdrachtregel over naar de voorgrond

kill <pid>Forceer beëindiging van het proces met het opgegeven proces-ID 

killall <proc>Forceer beëindiging van alle processen met de opgegeven procesnaam 

<opdracht> &Start de opgegeven opdracht of applicatie in de achtergrond

psLaat al je eigen processen zien

ps aux | grep <tekst>Zoek processen, die de tekst weergeven

ps -axLaat alle processen zien

sleep <seconden>Doe het opgegeven aantal seconde niets

topToont een actueel dynamisch overzicht van alle processen

 

 

Bestanden en rechten

[Tip – rechten op bestanden en mappen zijn zeer uitgebreid. Bekijk eens www.computerhope.com/unix/uchmod.htm]

 

cat <bestand>Toont de inhoud van het bestand in een keer op je scherm

cat > <bestand>Plaats de standaard invoer (wat je hierna typt) in het opgegeven bestand

cd ~marcelGa naar de home directory van marcel

cd <directory>Open de opgegeven directory, kan absoluut (/home) en relatief (bin)

cdGa naar je home directory

chgrp <gebruiker> <bestand> Verander de groepseigenaar van het opgegeven bestand naar de opgegeven gebruiker 

chmod +w <bestand> Voeg schrijfrechten toe voor eigenaar en groep aan het genoemde bestand

chmod –rw <bestand>Verwijder lees en schrijfrechten van het genoemde bestand

chown <gebruiker> <bestand> Verander de eigenaar van het opgegeven bestand in de genoemde gebruiker

cp <bestand> /home/<directory>Kopieer het opgegeven bestand naar de opgegeven directory

cp <bestand01> <bestand02>Maak een kopie van het eerste bestand met als naam de tweede opgegeven bestandsnaam

cp -r <directory1> <directory2>Maak een kopie van de eerste map met als naam de tweede opgegeven map. De nieuwe map wordt gemaakt als die niet bestaat

head <bestand>Toont de eerste 10 regels van het bestand

head -20 <bestand>Toont de eerste 20 regels van het bestand

ln -s <bestand> <linknaam>Maak een symbolic link (verwijzing) naar het bestand in de actuele directory met als naam de opgegeven linknaam

ls -alGeef een gedetailleerd overzicht van de inhoud van de actuele map inclusief verborgen bestanden (die met een punt beginnen)

ls -FLaat in de directory listing zien wat het type is van de bestanden en mappen

ls -lGeef een gedetailleerd overzicht van de inhoud van de actuele map 

ls -laCGeef een gedetailleerd overzicht van de inhoud van de actuele map in kolommen, inclusief verborgen bestanden

lsGeef een beknopt overzicht van de inhoud van de actuele map

mkdir <directory>Maak een nieuwe directory met de opgegeven naam

more <bestand>Toont de eerste pagina van het bestand, blader verder met spatie

mv <bestand> /home/<directory>Verplaats het opgegeven bestand naar de opgegeven directory

mv <bestand01> <bestand02>Hernoem het eerste bestand met als nieuwe naam het tweede opgegeven bestand

pwdLaat zien in welke directory je je op dit moment bevindt

rm <naam>Verwijder de opgegeven lege directory

rm -f <bestand>Forceer de verwijdering van het opgegeven bestand

rm -r <naam>Verwijder de opgegeven directory 

rsync -a /home/marcel /backup/marcel/ Synchroniseer de opgegeven directory naar de tweede opgegeven directory

scp <bestand>.txt   server:/home/marcelVeilige kopie van het opgegeven bestand naar de opgegeven server en het opgegeven pad

scp -r marcel@server:/home/marcel   /tmpKopieer alle bestanden en mappen van server naar de /tmp directory van het systeem waarop je ingelogd bent

tail -20 <bestand>Toont de laatste 20 regels van het bestand

tail -f <bestand>Toont de laatste 10 regels van het bestand en alle nieuwe regels die eraan worden toegevoegd (door bijvoorbeeld een proces)

touch <bestand>Maak een nieuw leeg bestand aan, of werk de datum/tijd bij dat het bestand voor het laatst gebruikt is 

wc <bestand>Tel het aantal regels, woorden en tekens in het opgegeven bestand

 

Schijven

 

df –hToon vrije ruimte op gekoppelde partities in KB/MB/GB

df -iToon vrije inodes op gekoppelde schijven

fdisk -lToon schijfpartities en de grootte ervan (met sudo)

du -ah Toon schijfgebruik 

du -shToon totaal in gebruik zijnde ruimte in de actuele directory

mount <pad naar het device> <directory>Koppel een device op de opgegeven directtory 

 

Netwerk

 

dig <domein>Toon DNS-informatie voor het opgegeven domein

dig -x <hostnaam>Voer een reverse lookup uit voor de opgegeven hostnaam

ethtool eth0Bekijk statistieken van je ethernetverbinding

ifconfigbekijk IP-adressen voor alle adapters of stel ze in 

ifconfig -a Toont alle netwerkpoorten en IP-adressen

ifconfig eth0 Toont de gegevens van adapter eth0

ip addr showToont alle netwerk interfaces en IP-adressen

ip address add 192.168.178.1 dev eth0 Stel IP-adres in

iwconfigBekijk draadloze netwerkinstellingen of stel ze in

iwlistOpvragen van extra informatie voor draadloze netwerken (voeg argumenten toe, default wordt de hulp  getoond) 

netstat  -tupl Toon alle actieve poorten

ping <hostnaam>Ping de opgegeven host en laat de reactietijden zien

ssh gebruiker@hostnaamLog in met SSH op de opgegeven gebruiker op de opgegeven host

tcpdump -i eth0 ‘port 80’ Luister naar alle poort 80-verkeer op eth0 

telnet <systeem>   Log in op de opgegeven host met telnet

wget <bestand>Download een bestand

wget -c <bestand>Ga verder met de download van een bestand, die eerder is gestopt 

whois <domein>Toon de whois-informatie voor het opgegeven domein

 

Çomprimeren

[Tip – Als je veel of grote bestanden moet uitwisselen is compressie handig. Hou er wel rekening mee dat Windows-gebruikers niet automatisch in staat zijn om elk type van het gecomprimeerde bestand uit te pakken!]

 

gpg -c <bestand>  Versleutel het bestand (zie manual pagina)

gpg <bestand>.gpgOntsleutel het bestand

gzip <bestand>Comprimeer het bestand en hernoem het naar bestand.gz

gzip -d <bestand>.gzDecomprimeer het bestand en herstel de oorspronkelijke naam

tar cf <betand>.tar <bestanden>Maak een tar-bestand met de opgegeven bestanden erin

tar czf <bestand>.tar.gz <bestanden>Maak een gecomprimeerd tar-bestand met Gzip

tar xf <bestand>.tarPak het tar-bestand uit

tar xzf <bestand>.tar.gzPak het tar-bestand uit met Gzip

unzip <naam>Unzippen van het bestand naam.zip

zip <bestand> <naam>Zippen van een bestand naar een gecomprimeerd bestand met naam.zip

 

Editen

vi <bestand>Maak een nieuw bestand of wijzig een bestaand bestand met vi of vim

view <bestand>Open het bestand met alleen leesrechten

 

Gebruikers

[Tip – als desktopgebruiker heb je weinig te maken met gebruikersaccounts, want je bent immers de enige die op het systeem werkt. Maar soms wil je familieleden een eigen werkomgeving bieden of moet je even superuser worden!]

 

adduser <gebruiker>Maak een nieuwe gebruiker met de opgegeven naam

exitLog uit als superuser (nadat je met su/sudo de rechten hebt gekregen)

groupadd  <groep> Maak een nieuwe groep aan met de opgegeven naam

idToon de actuele gebruiker en groep

lastToon de laatste log-ins op het systeem

passwd <gebruiker>Verander het wachtwoord van de opgegeven gebruiker

suLogin als superuser vanuit je eigen account

sudoVoer een opdracht als superuser

userdel <gebruiker>Verwijder de opgegeven gebruik

usermodVerander gegevens van een gebruiker

whoLaat zien wie er ingelogd is

 

Pakketten en applicaties installeren

dpkg -i <pakket>.debInstalleer een DEB-package (Debian, Ubuntu en Linux Mint)