Open source software is een goede optie voor gemeenten die ontevreden zijn over de prijs en de kwaliteit van hun software, dat stelt PvdA-kamerlid Astrid Oosenbrug. De voormalige systeembeheerder denkt dat open source en open standaarden gemeenten kunnen bevrijden van de huidige leveranciers, die volgens haar te veel macht hebben over hun klanten. 

‘Situatie al jaren aan de gang’
Uit onderzoek van NRC en 
Reporter Radio werd onlangs duidelijk dat veel gemeenten zich gegijzeld voelen door hun softwareleveranciers, die met tariefsverhogingen maximaal gebruikmaken van een disfunctionele markt. Volgens Oosenbrug is de situatie ‘al jaren aan de gang’. Ze maakt zich al langere tijd hard voor open standaarden en open source-toepassingen, met als grootste resultaat een aangenomen motie in april, waardoor de regering bij aanbestedingen verplicht wordt om de voorkeur te geven aan open source. 

Meer kans voor open source 
Oosenbrug bespeurt dat gemeenten door hun ontevredenheid zoekende zijn naar alternatieven voor hun huidige software. ‘De kansen voor open source nemen toe, zeker nu de regering er voorkeur aan geeft. Bij gemeenten vindt men wel eens dat de kamer zich er niet mee moet bemoeien, maar ik heb zelf ook in de gemeenteraad gezeten. Niet iedere bemoeienis vanuit Den Haag is per se slecht of negatief, maar juist ondersteunend.

Open source goede optie voor gemeenten
Bij opensourcesoftware is de broncode van software  gepubliceerd en vrij beschikbaar voor het publiek. De software is daarom vrij om te kopiëren, aan te passen en te verspreiden. Met open standaarden zijn de softwarespecificaties tussen samenwerkende toepassingen, diensten, systemen en netwerken in te zien.
Oosenbrug ziet open source en open standaarden als een goede optie voor gemeenten. ‘Softwarebedrijven hebben nu met hun producten grip op ze. Wanneer er niet akkoord gegaan wordt met tariefsverhogingen stoppen zij met hun levering, waardoor gemeenten flink in de problemen komen. Met open source kunnen gemeenten bevrijd worden uit de wurggreep. Iedereen kan met open source de gebruikte software inzien en de broncodes bekijken. Zo worden onveiligheden en onhandigheden snel opgespoord.’ Vanuit iedere hoek kijken gebruikers met expertise mee, waardoor de software up-to-date blijft en er makkelijk goedkope oplossingen gevonden kunnen worden, vertelt Oosenbrug. ‘Er ontstaat een veilige omgeving waarbij bijvoorbeeld ethische hackers een grote rol kunnen spelen.’

Open standaarden

Gemeentewebsites worden regelmatig aangevallen en zijn soms zo lek als een mandje. Daarom pleit Oosenbrug naast open source ook voor open standaarden. ‘Van de 360 gemeenten voldoen er slechts dertig aan de standaarden voor een goede toegankelijkheid. Met open source en open standaarden kun je van dit soort problemen afkomen.’ Oosenbrug vindt dat er één template voor websites moet komen waarmee gemeenten aan alle standaarden voldoen. ‘De rest van een website is dan naar eigen gemeentelijke voorkeur in te vullen.’

Investering verdient zichzelf terug
Open source en open standaarden betekenen een flinke investering, maar die verdient zichzelf terug, zo denkt Oosenbrug. ‘Het best werkende aanbod wint bij aanbestedingen. Alles wordt gecontroleerd op prijs en kwaliteit door de gebruikers zelf. Nu zitten gemeenten in het land der blinden, waar eenoog koning is en moeten ze steeds meer betalen. Met open source wordt software veiliger en goedkoper. De overheid moet open source niet als een straf ervaren maar als een mogelijkheid.’

Gemeente Ede
Er zijn diverse gemeenten die stappen hebben  gemaakt met open source. Zo heeft gemeente Ede flink kunnen besparen. Er werd na de overstap bijna tien keer zo weinig uitgegeven aan softwarelicenties als vergelijkbare gemeenten. De totale ICT-uitgaven lagen mede daardoor een kwart lager dan eerdere jaren.

 bron: binnenlandsbestuur.nl