Dienst Uitvoering Onderwijs vernieuwt centrale ICT diensten

Met het overstappen naar open source herwinnen overheidsdiensten hun financiële schaalbaarheid, zegt Jan-Taeke Schuilenga, IT-architect bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), bekend van de studiefinanciering. “Nog meer fabriekseigen softwarelicenties kunnen we ons niet veroorloven. Dankzij open source hebben we weer keuzevrijheid.”

“We omarmen open source en, zoals het er nu uitziet, neemt het de hele boel over”, vertelt de IT-architect. De zomer van 2015 werkt het complete Ministerie van Onderwijs met OpenStack, open source IAAS (Infrastructuur-as-a-service) gebouwd door DUO. Volgend jaar (2016) vervangt DUO het Cordys ERP-systeem (voorheen BAAN) door een alternatief gebouwd op Red Hat’s FUSE. En in 2017 begint het OverheidsDataCenter Noord met het aanbieden van Platform-as-a-service, draaiend op Red Hat’s OpenShift. Tot slot, in 2020, vervangt DUO volgens het plan de laatste DB2 draaiend op IBM’s AS400. “We plaatsten net de laatste AS400 machine. Alle legacy moet over en dat wordt waarschijnlijk PostgreSQL. Nog meer Oracle licenties, dat gaan we niet doen.”

IT-architect Schuilenga was één van de sprekers op een bijeenkomst in Den Haag, georganiseerd in juni 2015 door open source leveranciers EnterpriseDB en Red Hat. DUO telt iets dan 2.000 medewerkers, waarvan 500 IT’ers. De organisatie is onder meer verantwoordelijk voor de salarissen voor leraren en andere medewerkers van onderwijsinstellingen, draagt zorg voor de financiering van schoolgebouwen, levert diensten voor de staatsexamens en handelt de aanvragen en betalingen af van de studiefinanciering.

Grootscheepse omslag

In Groningen was de Rijksdienst in juni 2015 druk bezig met het overzetten van kern-IT-taken op een open source-business platform. Het combineert Red Hat Linux- en Java-applicatie-servers met Puppet, GIT en Gerrit, bekende open source-gereedschappen voor IT-beheer en softwareontwikkeling. De dienst zette eveneens Zabbix in, voor monitoring van het netwerk en toepassingen, en koppelt zoekmachine Elastisearch met data-visualisatie-oplossing Kibana.

Deze omslag volgt op succesvolle proeven in 2014. Schuilenga en collega’s begonnen eerder dit jaar met grootschalige migraties van zakelijke ICT-toepassingen. De modernisering geeft DUO meteen de kans om de procedures te automatiseren voor het ontwikkelen en het in productie brengen van zakelijke toepassingen. Het resultaat: minder fouten en nieuwe toepassingen zijn veel sneller in productie. “In plaats van zes weken kost het nu zes minuten”, zegt Schuilenga. Dat enthousiasmeert de organisatie, die de IT’ers aanmoedigen om nog meer ICT-toepassingen te vernieuwen. Eén van de mogelijke projecten is het overzetten naar open source van DUO’s staatsexamensysteem.

Uitgewrongen

DUO heeft al tien jaar een beetje ervaring met open source. Veel van de applicaties zijn immers gebaseerd op Java en daarvoor gebruiken ze in Groningen al jaren de Java applicatie-server Glassfish. De echte doorbraak kwam echter in 2010 toen DUO een kinderopvang-applicatie overnam, gebouwd door ICTU, een overheidsdienst voor ICT-innovatie. “Eveneens een Glassfish toepassing, maar draaiend op Linux. Het ding week aan alle kanten af van de rest van de DUO-toepassingen.”

De Linux-leercurve was kort, vertelt Schuilenga. Het maakte de IT’ers optimaal gemotiveerd om naar andere producten om te kijken, zeker toen in 2013 de licenties vernieuwd moesten worden voor IBM Websphere (IBM’s server oplossingen voor zakelijke-toepassingen, intern of op het Internet). Sterker nog, DUO had het wel gehad met IBM, vertelt Schuilenga. De licenties zijn te complex, de prijs te hoog: “We zaten aan de rand van kosten en schaalbaarheid.”

Eén van de projecten wordt ingezet door 9.000 scholen door het hele land. “We wilden geen 9.000 licenties voor Websphere aanschaffen.” Dankzij open source is DUO rap aan het moderniseren geslagen, besluit Schuilenga. “Het maakt alle IT’ers enthousiast. Nog even en de hele applicatiestraat draait op open source.”