Column: 25 jaar later

In 1989 publiceerde Richard Stallman (ook wel bekend als “RMS”) de eerste versie van de GNU General Public Licence. We zijn nu 25 jaar later en er is in die tijd veel veranderd.

Voordat hij de GPL publiceerde, was Richard Stallman al bezig met het begrip vrije software. Om zijn principes kracht bij te zetten, had hij bijvoorbeeld zelf veel tijd in de ontwikkeling van Emacs en de GCC compiler gestopt en de eindproducten onder een vrije licentie uitgebracht. Deze vrije licenties waren de voorloper van de GPL. In 1983 was hij reeds gestart met het GNU project, om een vrije vorm van een Unix-achtig systeem te maken. Hij vindt dat software voor iedereen beschikbaar moet zijn en dat beperking opleggende licentievoorwaarden antisociaal zijn. Zijn gedachtegoed was destijds baanbrekend en inspirerend en speelde een belangrijke rol in de opkomst van de open source beweging.

Richard Stallman staat erom bekend niet erg gemakkelijk te zijn en op het gebied van vrije software is hij een enorm fanatiek en principieel. Maar het is juist deze vasthoudendheid die ervoor gezorgd heeft dat Linux zo’n hoge vlucht kon nemen. Mensen zoals Richard Stallman waren hard nodig om de open source beweging van de grond te krijgen en zijn nog steeds hard nodig om te zorgen dat we over vrije software kunnen blijven beschikken. Linux is natuurlijk niet het enige vrije besturingssysteem. Ook achter het ontstaan van bijvoorbeeld de verschillende vrije BSD-systemen zitten vaak fanatieke en principiële mensen.

Mensen die veel reizen weten het. Bijna nergens in de wereld is er voor de doorsnee burger zo’n goed internet als in Nederland. Wanneer wij eens een andere Linux distributie willen uitproberen of een keer iets met FreeBSD willen testen, dan starten we een download en hebben we niet veel later de spullen in huis om zo’n systeem te installeren. Door het gemak waarmee dit gaat, staan we niet altijd stil bij wat ervoor nodig was en is. Regelmatig kennen open source projecten problemen om bijvoorbeeld de financiering van de broodnodige hardware rond te krijgen. Maar ook op juridisch terrein moeten regelmatig problemen opgelost worden en ook daar is tijd en geld voor nodig. En dan zijn er nog de talloze mensen die hun tijd en energie stoppen in het ontwikkelen van de software, schrijven van documentatie en onderhouden van websites. Sommigen worden er bekend door, velen blijven anoniem.

Gelukkig kennen wij in Europa niet zo’n idiote patentwetgeving als in de VS, een van de belangrijkste bedreigingen voor vrije software. Lobbyisten bedenken steeds nieuwe manieren om alsnog wijzigingen in de patentregelgeving te krijgen. Gelukkig hebben we ook hier een open source beweging met fanatieke voorstanders die het weer voor ons opnemen.

In de afgelopen 25 jaar heeft de open source software zich geweldig ontwikkeld met een enorm aanbod van software dat onder een GPL licentie beschikbaar is. Of het nu om een minimaal embedded systeempje gaat of om een supercomputer, bijna overal komen we het tegen. Het wordt ingezet voor goed en slecht. We kennen allen de beelden van de drones waarmee Amerikaanse soldaten vanuit het comfort van hun rijdende container op afstand gebouwen en voertuigen van de kaart schieten. Zowel in die drones als in die rijdende commandocenters stikt het natuurlijk van de computers. Ik weet niet waar die op draaien, maar dat zal wel geen Windows XP zijn. Grote kans dat ook dat open source systemen zijn.

Wij zijn echte geluksvogels. Het is voor ons zo makkelijk om dagelijks open source software te downloaden en te gebruiken. Daar moeten we al die fanatieke en principiële mensen bijzonder dankbaar voor zijn. Al 25 jaar lang!