/Admin Corner – Starten met de commandline

Je bent al enigszins vertrouwd met Linux Mint en je wilt leren werken met de commandline? Dat is een goed idee, want op de commandline leer je pas de ware kracht van Linux kennen! We geven je hier enkele tips om zo pijnloos mogelijk met de commandline te leren werken.

Om te beginnen, moeten we enkele termen verduidelijken. Je hebt waarschijnlijk al gehoord van de commandline, de opdrachtprompt, de terminal of de shell onder Linux. Misschien denk je dat dat allemaal synoniemen zijn, maar dat is niet zo. De commandline of opdrachtprompt is een onderdeel van de shell. Bash is de standaardshell onder Linux, maar er zijn ook alternatieven zoals de Z shell (zsh) of de Korn shell (ksh). De shell kan je op twee manieren starten:

-niet-interactief: om een script met voor gedefinieerde commando’s uit te voeren;

-interactief: om commando’s één voor één uit te voeren. In dit geval toont de shell je een opdrachtprompt waarop je commando’s kan invoeren.

Shell en terminal

De shell zelf start je in een terminal. Zelfs hedendaagse Linux-distributies bevatten nog steeds zes zogenaamde virtuele terminals. Dat zijn fullscreen tekst-gebaseerde terminals die buiten jouw desktopomgeving draaien. Je opent ze met de sneltoetsen Ctrl-Shift-F1 tot en met Ctrl-Shift-F6. Je switcht weer naar je grafische desktop via Ctrl-Shift-F7. De virtuele terminals heb je eigenlijk alleen nodig als er een probleem is met je grafische omgeving en je daardoor niet meer kan inloggen op je desktop. Voor dagelijks gebruik is het veel handiger om de shell te starten in de Terminal-applicatie in je desktopomgeving. In Linux Mint vind je die terug onder Menu > Beheer > Terminalvenster of via de sneltoets Ctrl-Alt-t. Net zoals in je browser kan je meerder vensters (Ctrl-Shift-n) of tabbladen (Ctrl-Shift-t) openen.

Aan de slag

Op internet vind je tientallen websites die je de basis van de Linux commandline uitleggen. Een prima introductie is bijvoorbeeld het hoofdstuk ‘De terminal’ uit het wikibook ‘Linux voor beginners’ (http://bit.ly/2kkhbOM) of de website http://www.linuxcommand.org (in het Engels). Zodra je de basis kent, kan je je verder verdiepen in specifieke commando’s die je wilt gebruiken. Hoe je daarvoor de benodigde documentatie zoekt, lees je in de Commandline-rubriek verderop in dit blad. We raden je ook absoluut aan om snel je eigen shell scripts te schrijven. Shell scripting is vrij gemakkelijk aan te leren, aangezien de bash shell slechts een beperkt aantal functies kent. Je leert ze allemaal in enkele uren tijd via de man page van bash. Voor het merendeel van de functionaliteit in je script ben je aangewezen op externe commandline tools. Om serieuze programma’s te schrijven, is dat een nadeel, maar het is wel ideaal om te experimenteren met de meest gebruikte commandline tools, zoals sed, grep, awk, enz. Bovendien wordt de commandline pas écht leuk wanneer je allerlei taken begint te automatiseren met je eigen scripts. Dát is immers precies wat je niet (of toch veel moeilijker) kan doen in je grafische desktop!

Opgelet

Wees wel voorzichtig met je eerste stappen op de commandline. Een fout is snel gemaakt als je nog niet vertrouwd bent met alle commando’s. Wil je bijvoorbeeld fotobestanden verwerken met ImageMagick? Vergis je dan niet tussen het mogrify- en het convert-commando, want het ene overschrijft je bronbestanden zonder enige waarschuwing, terwijl het andere dat niet doet! Ook een spatie te veel in een rm-commando kan desastreuze gevolgen hebben. Wil je bijvoorbeeld alle mappen verwijderen die beginnen met test? Let dan erg goed op dat je niet per ongeluk “rm -rf test *” invoert in plaats van “rm -rf test*”. Het eerste commando verwijdert immers de map genaamd test én alle andere mappen en bestanden onder de huidige directory. Dit zijn maar twee voorbeelden van fouten die wij vroeger gemaakt hebben…

Virtuele machine

Let vooral goed op als je commando’s met sudo of als root uitvoert, want dan maak je potentieel je hele systeem kapot. Met je eigen gebruiker kan in principe minder mislopen, al wil je natuurlijk nog altijd niet al jouw persoonlijke documenten per ongeluk verwijderen! Maak dus zeker back-ups van je systeem of -nog beter- gebruik een speciale virtuele machine om te experimenteren. Loopt iets faliekant mis in de vm, dan kan je die eenvoudig herstellen naar een vorig snapshot. In het ergste geval moet je de vm herinstalleren, maar zo bescherm je je primaire systeem én je data tenminste tegen jouw onwetendheid. De beste manier om de commandline te leren, is immers door te experimenteren én ook door fouten te maken.