Quick Reference – Het ultieme Linux naslagwerk
- November 5, 2018
- 0
Deze handige quick reference is speciaal om je als beginner met Linux en Mint een stapje op weg te helpen. Probeer alle sneltoetsen en opdrachten eens uit. Download deze pagina’s als pdf van onze website www.linuxmag.nl en print het uit als handige naslag.
Deze quick reference bevat slechts een selectie van de mogelijkheden, die Linux Mint Cinnamon standaard heeft. Heb je aanvullingen, correcties of tips voor een volgende versie van deze quick reference? Laat het ons weten!
Linux Mint Cinnamon 18.2 – Sneltoetsen
Enkele standaard desktopapplicaties
[Tip – Druk op de Windows-toets en tik de genoemde zoektekst in!]
Windows+cmdZoek en open Terminalvenster (opdrachtregel)
Windows+firefoxZoek en start de Firefox-browser
Windows+gimpZoek en start image editor GIMP
Windows+libreofficeZoek en start LibreOffice 5.
Windows+mozillaZoek en start de email/newsreader Mozilla
Windows+noteZoek en start de tekstbewerker (Xed)
Windows+pdfZoeken start de Documentenkijker (pdf-viewer)
Windows+pidginZoek en start messenger Pidgin
Windows+pixZoek en start fotoviewer Pix
Windows+printZoek en start Afdrukbeheer
Windows+rekenZoek en start de rekenmachine
Windows+tomZoek en start notitie-applicatie TomBoy
Windows+vlcZoek en start mediaplayer VLC
Vensters en workspaces
ALT+F2Open het dialoogvenster Start op een applicatie om opdracht uit te voeren
ALT+F4Sluit een venster
ALT+F5Herstel een venster naar het eerdere formaat
ALT+F7Verplaats een venster
ALT+F8Verander het formaat van een venster
ALT+F10Maximaliseer een venster
ALT+SpatieToon het menu Window voor een applicatie
ALT+TABBlader naar links door alle geopende vensters
CTRL+ALT+OmlaagToon alle applicaties op de actieve workspace
CTRL+ALT+LinksSpring naar de workspace links
CTRL+ALT+RechtsSpring naar de workspace rechts
CTRL+ALT+OmhoogToon alle applicaties op alle workspaces
CTRL+Windows+LinksPlak een venster tegen de linkerzijde van het scherm (of rechts, omhoog, omlaag met de andere cursortoetsen)
SHIFT+CTRL+ALT+LinksVerplaats het actieve venster een workspace naar links (als die bestaat)
SHIFT+CTRL+ALT+RechtsVerplaats het actieve venster een workspace naar rechts (als die bestaat)
SHIFT+ALT+TABBlader naar links door alle geopende vensters
WINDOWS+DToon het bureaublad en schakel weer terug naar de vorige weergave
WINDOWS+LHet troubleshooting venster wordt geopend.
Windows+LinksTile een venster tegen de linkerzijde van het scherm (of rechts, omhoog, omlaag met de andere cursortoetsen)
Windows+EOpen bestandsbeheer
Meerdere beeldschermen
[Tip – Als je meer dan één beeldscherm gebruikt, verplaats je heel gemakkelijk vensters van het ene naar het ander scherm!]
SHIFT+Windows+LinksVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm links (indien aanwezig)
SHIFT+Windows+OmhoogVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm erboven (indien aanwezig)
SHIFT+Windows+OmlaagVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm eronder (indien aanwezig)
SHIFT+Windows+RechtsVerplaats een venster naar het tweede beeldscherm rechts (indien aanwezig)
Uitschakelen
CTRL+ALT+DELUitloggen
CTRL+ALT+ENDUitschakelen
CTRL+ALT+ESCHerstart alleen het Cinnamon bureaublad
CTRL+ALT+L Schermbeveiliging
Opdrachtregel
CTRL+ALT+TOpen de opdrachtregel
Linux Mint 18.2 – de Opdrachtregel
Stoppen/starten van je systeem
halt of shutdown -h nowAfsluiten van je systeem
shutdown -r 5Sluit het systeem over 5 minuten af en herstart
reboot of shutdown -r nowSluit het systeem nu af en herstart
startxStart de grafische X-windows omgeving vanaf de initiële opdrachtregel
Hulp opvragen
[Tip – Google is je beste vriend om extra informatie te vinden!]
apropos <onderwerp>Laat zien welke manual pagina’s er zijn over een onderwerp
helpToont de opdrachtregel hulp (van de bash-shell)
man <opdracht>Toont de manual pagina van de opdracht
man <opdracht> | moreToont de manual pagina in pagina’s
man -k <kernwoord>Zoekt in de manual pagina’s naar het kernwoord
man -t man | ps2pdf – > man.pdf Bewaart de manual pagina als pdf-bestand
time <opdracht>Hou bij hoe lang het duurt om de opdracht uit te voeren
whereis <opdracht> Geeft je alle plekken waar de opdracht zich bevindt
which <opdracht>Toon welke opdracht er standaard wordt uitgevoerd als je deze intikt
Informatie over je Mint systeem
[Tip – elk commando heeft vele opties en argumenten. Bekijk de manual pages on je systeem!]
badblocks -s /dev/sdaTest of schijf sda onleesbare blokken heeft (met sudo)
calToont de kalender van deze maand
cat /etc/lsb_releaseBekijk welke versie van Mint je draait
cat /proc/cpuinfoToont informatie over de processor
cat /proc/meminfoToont informatie over het geheugen
dateToont de actuele datum en tijd
df -hToont het gebruik van de schijven en partities
dmesgGeef alle systeemmeldingen weer
dmidecodeLaat de hardware BIOS zien (met sudo)
duToont het schijfgebruik van een map
finger <gebruiker>Toont informatie over een gebruiker (uit het .finger bestand)
freeToont informatie over het geheugengebruik en wisselbestand
free -mToont informatie over het geheugengebruik en wisselbestand in MB
hdparm -i /dev/sdaInformatie over schijf sda (met sudo)
hdparm -tT /dev/sdaVoer een test van de leessnelheid uit op schijf sda (met sudo)
hostnameGeef de hostnaam weer
hostname -iGeef het IP-adres weer
last rebootWanneer is het systeem voor het laatst herstart
lshwToon de hardware configuratie van je systeem
lspci -tvLaat PCI apparaten zien
lsusb -tvLaat USB apparaten zien
uname -aToont de hostnaam, kernelversie
uname -rToont informatie over de kernel
uptimeToont hoe lang het systeem al ingeschakeld is en de actuele systeembelasting
wToont welke gebruikers ingelogd zijn
whoamiToont als wie je ingelogd bent
Zoeken
[Tip – Bij zoeken is het mogelijk geavanceerde reguliere expressies te gebruiken! Kijk eens op www.tldp.org/LDP/abs/html/x17129.html]
<opdracht> | grep <tekst>Zoek in de uitvoer van de opdracht naar het voorkomen van de opgegeven tekst
find / -name ”*tekst*”Zoek in het bestandssysteem vanaf de root (/) naar bestanden die de tekst in de naam hebben
find / -name <naam>Zoek in het bestandssysteem vanaf de root (/) naar een bestand met de opgegeven naam
find /home -size +1000kZoek naar bestanden groter dan 1000k in je /home map
find /home/marcel -name ‘index*’Zoek in je eigen home directory naar bestanden die beginnen met de tekst index
grep <tekst) bestandZoek naar de tekst in het opgegeven bestand
grep -r <tekst> directoryZoek naar de tekst in de bestanden in de opgegeven map
locate bestandZoek alle plekken waar deze bestandsnaam voorkomt (zie updatedb)
updatedbMaak een inventarisatie van alle bestanden op je systeem (zie locate) (met sudo aanroepen)
Opdrachtregel sneltoetsen
[Tip – De gebruikte shell bepaalt de mogelijkheden van de opdrachtregel. Standaard op Mint Cinnamon is dit bash. Zie: www.gnu.org/software/bash/manual/bash.html]
!!Herhaalt de vorige opdracht
clearMaakt het terminalvenster leeg
CTRL+ASpring terug naar het begin van de opdracht, die je invoert
CTRL+CBeëindigt de actuele opdracht (die in de voorgrond loopt) of begint een nieuwe lege regel in het venster
CTRL+DLog deze sessie van de opdrachtregel (bash) uit
CTRL+ESpring naar het einde van de opdracht die je invoert
CTRL+KKopieer alles na de cursor naar het terminal klembord en verwijder de tekens van de opdrachtregel
CTRL+LMaak het scherm leeg
CTRL+RVoer een deel van de opdracht in en probeer het aan te vullen
CTRL+TVerwissel de twee tekens voor de cursor
CTRL+UKopieer alles voor de cursor naar het terminal klembord en verwijder de tekens van de opdrachtregel
CTRL+WVerwijder de tekst links van de cursor
CTRL+YPlak de inhoud van het terminal klembord
CTRL+ZPauzeert de actuele opdracht. Starten in achtergrond met bg en in voorgrond met fg
EnterVoer een opdracht uit
ExitLog deze sessie van de opdrachtregel (bash) uit
OmhoogToont het vorige commando
OmlaagToont het volgende commando (indien aanwezig)
opdracht !$Voert het laatste argument van de vorige opdracht toe aan deze opdracht
opdracht | lessZorgt dat je de uitvoer van de opdracht per pagina te zien krijgt en er doorheen kunt bladeren
printenvToont je omgevingsvariabelen (diverse instellingen)
Processen
[Tip – applicaties en hulpapplicaties zijn ook processen!]
bgToont lopende en gestopte achtergrondtaken op de opdrachtregel. Start een gestopte taak in de achtergrond
fgNeemt een achtergrondtaak binnen de opdrachtregel over naar de voorgrond
fg <n>Neemt achtergrondtaak met het opgegeven nummer binnen de opdrachtregel over naar de voorgrond
kill <pid>Forceer beëindiging van het proces met het opgegeven proces-ID
killall <proc>Forceer beëindiging van alle processen met de opgegeven procesnaam
<opdracht> &Start de opgegeven opdracht of applicatie in de achtergrond
psLaat al je eigen processen zien
ps aux | grep <tekst>Zoek processen, die de tekst weergeven
ps -axLaat alle processen zien
sleep <seconden>Doe het opgegeven aantal seconde niets
topToont een actueel dynamisch overzicht van alle processen
Bestanden en rechten
[Tip – rechten op bestanden en mappen zijn zeer uitgebreid. Bekijk eens www.computerhope.com/unix/uchmod.htm]
cat <bestand>Toont de inhoud van het bestand in een keer op je scherm
cat > <bestand>Plaats de standaard invoer (wat je hierna typt) in het opgegeven bestand
cd ~marcelGa naar de home directory van marcel
cd <directory>Open de opgegeven directory, kan absoluut (/home) en relatief (bin)
cdGa naar je home directory
chgrp <gebruiker> <bestand> Verander de groepseigenaar van het opgegeven bestand naar de opgegeven gebruiker
chmod +w <bestand> Voeg schrijfrechten toe voor eigenaar en groep aan het genoemde bestand
chmod –rw <bestand>Verwijder lees en schrijfrechten van het genoemde bestand
chown <gebruiker> <bestand> Verander de eigenaar van het opgegeven bestand in de genoemde gebruiker
cp <bestand> /home/<directory>Kopieer het opgegeven bestand naar de opgegeven directory
cp <bestand01> <bestand02>Maak een kopie van het eerste bestand met als naam de tweede opgegeven bestandsnaam
cp -r <directory1> <directory2>Maak een kopie van de eerste map met als naam de tweede opgegeven map. De nieuwe map wordt gemaakt als die niet bestaat
head <bestand>Toont de eerste 10 regels van het bestand
head -20 <bestand>Toont de eerste 20 regels van het bestand
ln -s <bestand> <linknaam>Maak een symbolic link (verwijzing) naar het bestand in de actuele directory met als naam de opgegeven linknaam
ls -alGeef een gedetailleerd overzicht van de inhoud van de actuele map inclusief verborgen bestanden (die met een punt beginnen)
ls -FLaat in de directory listing zien wat het type is van de bestanden en mappen
ls -lGeef een gedetailleerd overzicht van de inhoud van de actuele map
ls -laCGeef een gedetailleerd overzicht van de inhoud van de actuele map in kolommen, inclusief verborgen bestanden
lsGeef een beknopt overzicht van de inhoud van de actuele map
mkdir <directory>Maak een nieuwe directory met de opgegeven naam
more <bestand>Toont de eerste pagina van het bestand, blader verder met spatie
mv <bestand> /home/<directory>Verplaats het opgegeven bestand naar de opgegeven directory
mv <bestand01> <bestand02>Hernoem het eerste bestand met als nieuwe naam het tweede opgegeven bestand
pwdLaat zien in welke directory je je op dit moment bevindt
rm <naam>Verwijder de opgegeven lege directory
rm -f <bestand>Forceer de verwijdering van het opgegeven bestand
rm -r <naam>Verwijder de opgegeven directory
rsync -a /home/marcel /backup/marcel/ Synchroniseer de opgegeven directory naar de tweede opgegeven directory
scp <bestand>.txt server:/home/marcelVeilige kopie van het opgegeven bestand naar de opgegeven server en het opgegeven pad
scp -r marcel@server:/home/marcel /tmpKopieer alle bestanden en mappen van server naar de /tmp directory van het systeem waarop je ingelogd bent
tail -20 <bestand>Toont de laatste 20 regels van het bestand
tail -f <bestand>Toont de laatste 10 regels van het bestand en alle nieuwe regels die eraan worden toegevoegd (door bijvoorbeeld een proces)
touch <bestand>Maak een nieuw leeg bestand aan, of werk de datum/tijd bij dat het bestand voor het laatst gebruikt is
wc <bestand>Tel het aantal regels, woorden en tekens in het opgegeven bestand
Schijven
df –hToon vrije ruimte op gekoppelde partities in KB/MB/GB
df -iToon vrije inodes op gekoppelde schijven
fdisk -lToon schijfpartities en de grootte ervan (met sudo)
du -ah Toon schijfgebruik
du -shToon totaal in gebruik zijnde ruimte in de actuele directory
mount <pad naar het device> <directory>Koppel een device op de opgegeven directtory
Netwerk
dig <domein>Toon DNS-informatie voor het opgegeven domein
dig -x <hostnaam>Voer een reverse lookup uit voor de opgegeven hostnaam
ethtool eth0Bekijk statistieken van je ethernetverbinding
ifconfigbekijk IP-adressen voor alle adapters of stel ze in
ifconfig -a Toont alle netwerkpoorten en IP-adressen
ifconfig eth0 Toont de gegevens van adapter eth0
ip addr showToont alle netwerk interfaces en IP-adressen
ip address add 192.168.178.1 dev eth0 Stel IP-adres in
iwconfigBekijk draadloze netwerkinstellingen of stel ze in
iwlistOpvragen van extra informatie voor draadloze netwerken (voeg argumenten toe, default wordt de hulp getoond)
netstat -tupl Toon alle actieve poorten
ping <hostnaam>Ping de opgegeven host en laat de reactietijden zien
ssh gebruiker@hostnaamLog in met SSH op de opgegeven gebruiker op de opgegeven host
tcpdump -i eth0 ‘port 80’ Luister naar alle poort 80-verkeer op eth0
telnet <systeem> Log in op de opgegeven host met telnet
wget <bestand>Download een bestand
wget -c <bestand>Ga verder met de download van een bestand, die eerder is gestopt
whois <domein>Toon de whois-informatie voor het opgegeven domein
Çomprimeren
[Tip – Als je veel of grote bestanden moet uitwisselen is compressie handig. Hou er wel rekening mee dat Windows-gebruikers niet automatisch in staat zijn om elk type van het gecomprimeerde bestand uit te pakken!]
gpg -c <bestand> Versleutel het bestand (zie manual pagina)
gpg <bestand>.gpgOntsleutel het bestand
gzip <bestand>Comprimeer het bestand en hernoem het naar bestand.gz
gzip -d <bestand>.gzDecomprimeer het bestand en herstel de oorspronkelijke naam
tar cf <betand>.tar <bestanden>Maak een tar-bestand met de opgegeven bestanden erin
tar czf <bestand>.tar.gz <bestanden>Maak een gecomprimeerd tar-bestand met Gzip
tar xf <bestand>.tarPak het tar-bestand uit
tar xzf <bestand>.tar.gzPak het tar-bestand uit met Gzip
unzip <naam>Unzippen van het bestand naam.zip
zip <bestand> <naam>Zippen van een bestand naar een gecomprimeerd bestand met naam.zip
Editen
vi <bestand>Maak een nieuw bestand of wijzig een bestaand bestand met vi of vim
view <bestand>Open het bestand met alleen leesrechten
Gebruikers
[Tip – als desktopgebruiker heb je weinig te maken met gebruikersaccounts, want je bent immers de enige die op het systeem werkt. Maar soms wil je familieleden een eigen werkomgeving bieden of moet je even superuser worden!]
adduser <gebruiker>Maak een nieuwe gebruiker met de opgegeven naam
exitLog uit als superuser (nadat je met su/sudo de rechten hebt gekregen)
groupadd <groep> Maak een nieuwe groep aan met de opgegeven naam
idToon de actuele gebruiker en groep
lastToon de laatste log-ins op het systeem
passwd <gebruiker>Verander het wachtwoord van de opgegeven gebruiker
suLogin als superuser vanuit je eigen account
sudoVoer een opdracht als superuser
userdel <gebruiker>Verwijder de opgegeven gebruik
usermodVerander gegevens van een gebruiker
whoLaat zien wie er ingelogd is
Pakketten en applicaties installeren
dpkg -i <pakket>.debInstalleer een DEB-package (Debian, Ubuntu en Linux Mint)