Een vergelijking tussen Ubuntu en Debian lijkt gemakkelijk, maar dat is het niet. Ook al is Ubuntu gebaseerd op Debian, over de jaren heen zijn de onderlinge verschillen groter geworden. Daarnaast zijn er veel aspecten om deze vrije en open besturingssystemen op te vergelijken. Dit artikel legt Ubuntu en Debian op een praktische manier naast elkaar.

Ian Murdock (1973 – 2015) uit de VS was ontevreden over het slechte onderhoud van de GNU/Linuxdistributies begin jaren negentig. Om dat op te lossen, begon hij in 1993 Debian, waarvan de naam een combinatie is van Ian en zijn toenmalige vriendin Debra. Inmiddels bestaat Debian 23 jaar en heeft het zijn vijftiende projectleider. Deze wordt jaarlijks gekozen en tweemaal was dit de Nederlander Wichert Akkerman. De gehele ontwikkeling voor Debian vindt plaats binnen een sociaal contract van vijf afspraken en tien richtlijnen. Zie: http://debian.org/social_contract voor meer informatie.

Geboorte Ubuntu

Het was in 2004 dat Mark Shuttleworth, voormalig Debianontwikkelaar, meehielp aan het oprichten van Ubuntu. In die tijd waren veel eindgebruikers die het installeren van Debian te moeilijk vonden, relatief lang moesten wachten op updates en ondersteuning op distributieniveau misten. Shuttleworth wilde deze problemen met Ubuntu oplossen met een eigen filosofie door elk half jaar een gebruiksvriendelijke release uit te brengen en je langer ondersteuning te bieden. Het doel was tevens de toegankelijkheid tot Linuxdistributies te vergroten, ook door meer hardware te ondersteunen, zoals uiteindelijk tablets en smartphones.

In 2005 doneerde hij vanuit zijn bedrijf Canonical 10 miljoen dollar aan de verdere ontwikkeling van Ubuntu. De naam is gebaseerd op ubuntu, een begrip uit zuidelijk Afrika dat vrij te vertalen is naar “menselijkheid naar anderen toe”. Beide distributies hebben elk hun problemen en controverses gehad, al zijn dat er weinig ten opzichte van commerciële systemen. Een nadeel van een open community is, dat er veel gepassioneerde ontwikkelaars zijn met een eigen mening waardoor soms langdurige discussies plaatsvinden over hoe iets moet worden opgelost. Gelukkig is het resultaat daardoor vaak sterker of kan de eindgebruiker kiezen uit verschillende oplossingen.

Debian releases

Ubuntu en Debian zijn allebei – als je het correct wil zeggen – GNU/Linux-besturingssystemen, maar meestal zeg je Linux. Voor dit artikel wordt alleen gekeken naar de Linux-distributies en niet naar andere kernels waar Debian ook voor beschikbaar is. Debian werd voor het eerst uitgegeven in augustus 1993. Elke twee jaar wordt, rond het voorjaar, een nieuwe release gedaan. De laatste twee zijn versie 7 met codenaam Wheezy uit mei 2013 en versie 8 met codenaam Jessie uit april 2015. De namen van Debianreleases zijn trouwens afkomstig uit de animatiefilm Toy Story. Iedere twee tot vier maanden komt een zogenaamde puntrelease uit, momenteel zijn van april 2016 8.4 én 7.10. Na drie jaar stopt de officiële ondersteuning. In de vijf jaar daarna krijgt een release nog Long Term Support (LTS). Een speciaal team zorgt voor gratis beveiligingsupdates.

Ubuntu releases

In oktober 2004 werd Ubuntu voor het eerst uitgegeven. Tweemaal per jaar, in april en oktober, komt een nieuwe release uit. In april 2016 was de laatste release 16.04 LTS met codenaam Xenial Xerus en in oktober 2015 kwam versie 15.10 uit met codenaam met Wily Werewolf. Ubuntu houdt zich strikt aan deze tweejaarlijkse deadline. Alleen in 2006 was er een maand vertraging. De timing van de releases zijn afgestemd met die van GNOME en X.Org, zodat de meest recente en stabiele versies daarvan in de release van Ubuntu zitten. De codenamen van Ubuntureleases zijn samengesteld uit een Afrikaans dier met daarvoor een niet-alledaags woord dat met dezelfde letter begint. Dit is vergelijkbaar met titels van Suske en Wiske-verhalen. De codenaam Xenial Xerus is vrij te vertalen naar “De Gastvrije Grondeekhoorn”. Meestal wordt alleen xenial gebruikt om te verwijzen naar deze release. Hierdoor vind je overigens sneller wat je zoekt in online zoekmachines.

Elke release van Ubuntu heeft tenminste negen maanden ondersteuning. Anders dan bij Debian, is er maar een release in de twee jaar die al vanaf het begin de aanduiding LTS heeft en in totaal vijf jaar officiële ondersteuning heeft.

Apt

Beide distributies gebruiken Advanced Packaging Tool (APT) om software en beveiligingsupdates online te verspreiden. Je kan met APT ook eenvoudig je computer upgraden naar een volgende release. Hierdoor is het al lang niet meer nodig om een complete herinstallatie te doen. Je hoeft alleen /etc/apt/sources.list aan te passen en je hebt continue updates.

Software

Beide distributies bieden bijna dezelfde keuze aan software. Ubuntu is gebaseerd op Debian, maar heeft een andere versie van software die het aanbiedt. Verder wordt sommige software uit Debian niet meegeleverd en bepaalde software die weer niet in Debian zit, zoals Unity, wordt wel geleverd. Bij het vergelijken van aantallen softwarepakketten tussen Linuxdistributies met je goed opletten of het om bronpakketten of installatiepakketten gaat. Vanuit een bronpakket worden vaak meerdere installeerbare pakketten gemaakt. Debian levert 43.000 installatiepakketten uit 21.000 bronpakketten. Ubuntu heeft een duizendtal bronpakketten niet overgenomen en er zelf meer dan 2.000 bronpakketten aan toegevoegd. Voor de gedetailleerde verschillen moet je eens kijken op http://launchpad.net/ubuntu/xenial. 

Repo’s 

Elke distributie biedt meerdere repositories om softwarepakketten van te installeren, elk met een verschil in licenties en ondersteuning. Beide distributies hebben een repository genaamd main, waar het officiële deel in zit waar ondersteuning op wordt gegeven. Debian heeft daarnaast een repository met de naam non-free met software dat niet aan haar richtlijnen voldoet, voorbeelden zijn stuurprogramma’s van Intel, NVIDIA en AMD. Pakketten in de contrib repository voldoen wel aan de richtlijnen, maar zijn afhankelijk van non-free software.

In Ubuntu zit niet-vrije software in een repository met de naam restricted, maar dit krijgt wel ondersteuning. Wat in main zit, is aanzienlijk minder dan in Debian, de rest hiervan is te vinden in de repository genaamd universe. Alle overige niet-vrije software zit in de multiverse repository. Van deze laatste twee komt ondersteuning vanuit de community. De meeste pakketten hiervan hebben indirect officiële ondersteuning van Debian omdat ze daar in main zitten.

Details

Op http://debian.org/distrib/packages en http://packages.ubuntu.com kun je zelf de details uitpluizen. Let op: omdat de releasecycli van Debian en Ubuntu niet synchroon lopen, kun je je flink verkijken op het vergelijken van versies van je favoriete pakketten, zoals KDE en GNOME. Bijvoorbeeld Firefox, LibreOffice en de kernel worden op beide distributies via backports up-to-date gehouden zodat je niets mist. Over het algemeen is Debian conservatiever omwille van stabiliteit. Alle andere vergelijkingen zijn erg gebonden aan het moment in de releasecyclus en specifieke afhankelijkheden die pakketten onderling hebben.

Gebruik

Debian en Ubuntu draaien op de meeste hedendaagse servers, desktops, laptops én op de Raspberry Pi. Debian ondersteunt officieel tien hardwareplatformen en de gebruikersgemeenschap ondersteunt zelf onofficieel nog eens twaalf oudere platformen. Ubuntu biedt ondersteuning voor vijf hardwareplatformen, maar daarbij horen ook tablets en smartphones!

Markt

Om een marktaandeel van iOS en Android te veroveren, heeft Ubuntu een eenduidige gebruikersinterface nodig. Eentje die op mobiele apparaten werkbaar is en de ervaring van Ubuntu op al je apparaten samenbrengt. Nu mag jij raden hoe die grafische interface heet? Inderdaad, Unity. Over het totaal aantal installaties en aantal gebruikers is moeilijk een exact getal te geven. Ubuntu en Debian zijn om privacy-redenen hiertegen beschermd. Een schatting is dat beide distributies elk tussen de 10 en 20 miljoen gebruikers hebben.