Overstappen naar Linux (deel 5)

Om de overstap naar Linux te vereenvoudigen, zonder voorlopig iets te veranderen aan onze primaire Windows-werkplek, willen we gebruik maken van bestanden op onze host-computer. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. In dit vijfde deel van de serie ‘Overstappen naar Linux’ bekijken we het verslepen van bestanden van Windows naar Linux, maar ook het benaderen van de Windows-bestanden via het (virtuele) netwerk. 

 

We vervolgen onze overstap naar Mint. Als we VirtualBox starten, meldt Oracle alweer dat er een nieuwe versie van VirtualBox verschenen is: 4.3.12. Je mag dat vervelend vinden, maar het is juist positief dat er nog steeds actief aan VirtualBox wordt ontwikkeld. We downloaden en installeren deze nieuwere versie om weer actueel te blijven. Maar eindelijk is op 31 meide nieuwe versie van Mint uitgekomen: Qiana is de langverwachte LTS-versie 17. Die versie willen we natuurlijk gebruiken. Het is mogelijk een upgrade te doen over Mint Petra 16, maar als je instellingen en apps wilt behouden die je na installatie van versie 16 hebt uitgevoerd, vergt dat enig handmatig kopiëren van bestanden (op internet zijn diverse tutorials te vinden hoe je dit het beste kunt doen). Echter hebben we in onze overstapserie nog niets veranderd en gaan we dus gewoon aan de slag met de nieuwste versie 17. Na de upgrade van VirtualBox en de download van het 64-bit ISO-bestand van Mint Qiana installeren we een nieuwe VM met Qiana, updaten de VirtualBox guest additions in Mint, herstellen de instellingen die we eerder gemaakt hebben, onder meer voor graphics (bijvoorbeeld 3D-versnelling) en vervolgen onze overstap.

 

Drag-and-drop

Het meest handige is om bestanden simpelweg te verslepen van de Windows-host naar de Linux-gast. Je moet hiertoe de Linux-workspace draaien in een venster en niet fullscreen (in afbeelding 1 zie je meerdere VIrtualBox-sessies in een venster). Selecteer op de host een bestand met de rechtermuisknop en sleep het naar het venster van de Linux-workspace. Je ziet dat de muiscursor dan verandert en er een plusje bijkomt om aan te geven dat je gaat kopiëren. Laat het bestand nu los op de Linux-workspace en het wordt via het virtuele netwerk gekopieerd van de Windows–host naar de Linux guest. Probeer je het andersom, dan merk je dat dit niet werkt. Dit is by design, het staat al lang op het wensenlijstje van vele gebruikers van VirtualBox, maar het is helaas nog steeds niet geïmplementeerd. 

 Uitbreidingspakket

Nu we gaan samenwerken tussen Linux en Windows, raden we aan het Extensions Pack (nu versie 4.3.12) te installeren op je Windows–host. Dit uitbreidingspakket voegt een aantal componenten toe op Windows die de integratie tussen host en guests verbetert, met name op het gebied van netwerken en USB-ondersteuning. Dit pakket is een aparte download en in tegenstelling tot VirtualBox zelf, geen open source. Je mag dit gelukkig wel voor persoonlijk en niet-commercieel gebruik installeren. Download het uitbreidingspakket van de website van Oracle/VirtualBox en installeer het op je Windows–host. Dit is een kwestie van de wizard doorlopen. In VirtualBox Manager zie je onder Bestand -> Voorkeuren-> Extensies welke versie geïnstalleerd is.

 

Bestand: afb2_extensions.jpg

Onderschrift: Installatie Extensions Pack..

 

Windows als fileserver

We willen gemakkelijk kunnen communiceren met de hoofd-pc (de Windows-machine). In de vorige aflevering zagen we dat er gebruik werd gemaakt van NAT(*1). Bij deze vorm van networking krijgt de Mint-guest een IP-adres uit een eigen bereik en communiceert deze via de host-PC en het IP-adres van de host–PC richting internet. De Linux-machine is vanaf internet niet te benaderen en ook vanaf de host-PC niet. Concreet willen we echter al onze bestanden op de Windows PC direct en online benaderen vanaf Mint. Daarom moeten we de map op Windows delen via het netwerk en als netwerkmap benaderen op de Linux Mint machine. Het Windows-systeem fungeert dan als file server(*2). Maar ook om te printen op een netwerkprinter is NAT niet geschikt en wordt de printer niet gevonden. De oplossing is Bridged(*3) Networking. Met een bridge-netwerkadapter gaat de Linux Mint-machine (of elke andere virtuele machine) deel uitmaken van het netwerk waar ook de host op aangesloten is. De virtuele machine ontvangt dan ook een IP-adres van de DHCP(*4)-server op dat netwerk.

 

*1) NAT: de host fungeert als een soort gateway en geeft al het verkeer van de guest door richting internet. De guest heeft een afwijkend IP-adres.

*2) Fileserver: serverfunctie waar in een netwerk bestanden op bewaard en gedeeld worden.

*3) Bridged: de host en guest bevinden zich op hetzelfde subnet en zijn onderling in staat te communiceren.

*4) DHCP: netwerkdienst die (veelal tijdelijke) unieke IP-adressen uitdeelt aan systemen op je netwerk.

 

Inschakelen Bridge

Omschakelen naar bridged mode is eenvoudig. Dit kan bijvoorbeeld door in VirtualBox Manager links de VM te selecteren, op Instellingen te klikken en vervolgens de optie Netwerk te kiezen. Hier zie je dat bij Gekoppeld aan de keuze NAT is ingevuld. In het vervolgmenu kies je nu Netwerk Bridge adapter. Klik op OK en de wijzigingen zijn meteen actief. De Mint computer krijgt nu een nieuw IP-adres op het fysieke (of draadloze) netwerk van de host.

 

Onderschrift: Inschakelen bridged networking

 

Je kunt nu op beide PC’s elkaar wederzijds bereiken. Test de connectiviteit door op de Windows PC en op het Mint–systeem het IP-adres op te vragen. Open op de Windows PC een opdrachtprompt, geef daar de opdracht:

 

 

IPCONFIG /ALL

 

en je vindt het IP-adres bij de ethernet of Wi-Fi netwerkadapter. Open op de Linux VM de opdracht

 

ifconfig eth0

 

en noteer het IP-adres. Kijk met ping op beide plekken of je de andere computer kunt zien.

 

Onderschrift: Testen netwerkconnectiviteit

 ssh

Aangezien Linux een multi–user en multitasking besturingssysteem is, kunnen we via ons netwerk op Mint inloggen. Inloggen op Mint is standaard wel uitgeschakeld. De reden hiervoor is dat het een desktopbesturingssysteem is en geen serverbesturingssysteem. Toch is het handig in te loggen, zodat je ook buiten de VirtualBox interface via het netwerk op Mint kunt werken. We installeren hiertoe sshd als volgt:

 

sudo apt-get install openssh-server

 

Geef het root-wachtwoord op en de installatie wordt uitgevoerd.Op de Windows-host maken we gebruik van bijvoorbeeld PuTTY. Dit is een open source terminal-emulator die rlogin, telnet, ssh en dergelijke ondersteunt. Er bestaat ook een portable versie die je op Windows niet hoeft te installeren en die start met slechts een dubbelklik. Start PuTTY, selecteer hier dat je met ssh wenst in te loggen, geef de hostnaam van je Mint-systeem op en vervolgens log je in met je loginnaam en wachtwoord. Dit werkt ook vanaf andere devices waar een ssh-client op geïnstalleerd is. Via het netwerk wordt dan een venster met een opdrachtregel op je Mint-systeem geopend.

 

Onderschrift: Inloggen via het netwerk

 

Een gedeelde map

Als de connectiviteit op orde is, moet je op je Windows PC een gedeelde map definiëren. Dit is op elke Windows-versie net iets anders. Op Windows 8 ga je hiervoor naar de map, die je wenst te delen, laten we zeggen C:\Users\Marcel.Dit word je ‘home directory’ op de nu tot server gebombardeerde Windows-werkplek. Werk je op een Nederlandse versie van Windows, dan zie je tijdens het bladeren Gebruikers staan in plaats van Users, maar de map heet welUsers. Selecteer de map met de rechtermuisknop, kies Eigenschappen en op het tabblad Delen. Klik op het knopje Delen en het venster bestandsdeling wordt geopend. Voeg hier een (bestaande Windows-)gebruiker aan toe, danDelen en wacht totdat de handeling is afgerond. Het is mogelijk dat Windows een reeks verborgen systeemmappen toont.Hiervoor hoef je de instellingen niet aan te passen. De map C:\Users\Marcel wordt nu gedeeld op het netwerk. Verder is het handig alvast de host–naam van je Windows-computer en de domeinnaam te noteren, we hebben deze verderop nodig. Weet je deze niet, vraag ze op door de Eigenschappen van Deze pc (in eerdere Windows-versies Mijn Computer) te bekijken op je Windows PC. Normaal gesproken is de werkgroep thuis WORKGROUP. Linux Mint is ook in staat te integreren in een bedrijfsomgeving waar Microsoft Active Directory wordt ingezet voor authenticatie, maar dat valt buiten de scope van dit overstapartikel in de thuissituatie.

 

Onderschrift: Delen van een map op de host

 

Verbinden

Linux Mint heeft als desktopbesturingsysteem uiteraard de clients aan boord om verbinding te maken met Windows-servers. Je maakt als volgt verbinding vanaf Mint met de gedeelde Windows-map. Open bijvoorbeeld Computer, dat zich op je Mint-bureaublad bevindt. Klik in het menu Bestand op Verbinding maken met server. Kies in het vervolgmenu als verbindingstype Windows-gedeelde map. Voer vervolgens de naam van de gedeelde map in (in dit artikel Marcel), de gebruikersnaam en het wachtwoord van de Windows PC en de domeinnaam en de naam van de server (of het IP-adres, dat werkt ook). Klik op Verbinden en de Windows-map wordt bekend gemaakt op Mint. Je ziet de verbonden gedeelde map terug als je op het Mint–paneel Bestanden opent (dit is wat we op Windows de Windows Explorer zouden noemen) in het onderdeel netwerk. Bovendien is er een snelkoppeling op je bureaublad gemaakt naar de gedeelde map. Ook deze open je met een dubbelklik en je ziet alle Windows-bestanden via het netwerk.

 

Onderschrift: Verbinden van de Windows-map op Mint

 

Bestanden en formaten

Nu we toegang hebben tot onze Windows-bestanden op Mint, is een belangrijke stap gezet in de overstap naar Linux. Immers, we werken gewoon door op de Windows-werkplek en zijn parallel hieraan in staat dezelfde bestanden te bekijken en openen op Mint. Net zoals Windows herkent Linux de bestandsextensies, die kunnen worden geopend. Begin eens via de gedeelde map op Mint door je bestanden te bladeren en kijk eens welke bestanden worden herkend. Dubbelklik erop en kijk waarmee ze worden geopend. Microsoft Word bestanden worden netjes geopend met LibreOffice Writer, Excel-bestanden met LibreOffice Calc en je PowerPoints met LibreOffice Impress. Tekstbestanden worden vanzelf geopend met gedit en zelfs PDF’s doen het zonder Adobe Reader, dankzij Documentenviewer (in het Nederlands), dat is de Evince document viewer. Evince opent tevens Postscript-bestanden (.ps, .eps) en enkele andere bestandsformaten.

 

Foto’s (JPG, JPEG, PNG en andere formaten) worden geopend met Afbeeldingsviewer (in het Nederlands) ofwel Eye of GNOME Image Viewer. Dit is geen editor, dus wijzigingen maken is niet mogelijk.Het is echter wel handig dat het programma foto’s in een ander formaat kan bewaren door simpelweg de extensie aan te passen naar bijvoorbeeld TIFF. Een iets slimmere foto-beheerder is gThumb, maar is het nodig om je foto’s te bewerken, dan gebruik je GIMP dat eveneens default is geïnstalleerd op Mint. Net zoals op Windows is het heel gemakkelijk een ander programma dan het default programma te openen. Je wijst het pictogram aan en klikt op de rechtermuisknop. In het menu zie je dan Openen met, waar onder andere GIMP beschikbaar is. Videobestanden (MP4, MPG en andere formaten) worden geopend met (in het Nederlands) Video’s. Persoonlijk ben ik er overigens geen fan van dat de applicaties in het Nederlands een andere naam hebben gekregen. Video’s is het programma Totem. VLC Media Player is ook een optie om te gebruiken hiervoor. En muziek? Om je favoriete mp3’s af te spelen, start Mint wederom Totem. Als je een alternatief wilt, Banshee is eveneens geïnstalleerd. Bestanden die zijn gecomprimeerd als Windows–gecomprimeerde map (of met een andere zipper) worden (net als tar.gz bestanden) geopend met GNOME Archive Manager. Werk je af en toe met DVD-images? ISO–bestanden zijn vanuit de Nemo-verkenner meteen aan te koppelen door te kiezen voor Openen met Schijfimagekoppelaar. De inhoud van het image wordt dan meteen getoond. Uiteraard is het mogelijk dit image op een CD of DVD te branden met Brassero.

 

What’s missing?

Voor het standaard werk is alles aanwezig, want je multimedia en administratieve bestanden zijn te openen en te wijzigen. Wat je mist zijn specialistische pakketten. Bewerk je video’s, bouw je geavanceerde websites, doe je CAD-achtige activiteiten zoals het ontwerpen van je nieuwe tuin, ben je diabeticus en houd je de administratie daarvan bij met een zorgapplicatie? Dan zijn de bijbehorende originele bestanden (veelal propietary-formaat) niet op Mint te openen, doordat de applicatie ontbreekt. Met een beetje geluk heeft de fabrikant een Linux-versie, maar vaak moet je toch echt op zoek naar alternatieven voor dit soort applicaties. Zijn die er, dan is het nog niet zeker dat je de bestanden van je oorspronkelijke applicatie ermee te openen zijn. Maar nu we meer en meer goede apps in de cloud krijgen, lost deze uitdaging zich in de toekomst misschien wel vanzelf op.

 

DropBox

Over de cloud gesproken. Er is nog een manier om bestanden te delen tussen Windows en Linux, namelijk met een clouddienst voor synchronisatie. Het werkt als volgt. Je geeft op de Windiws-machine aan welke map je wenst te delen met andere Windows-systemen, tablets, smartphones en Linux-desktops of -laptops. Alle bestanden die je in die map bewaard, worden automatisch gesynchroniseerd naar de andere devices. Dit werkt uiteraard ook de andere kant op.Verander je een bestand op bijvoorbeeld Linux, dan wordt het weer terug gesynced naar de andere devices en Windows. Nu is er helaas van bekende spelers in de markt als box.com, Microsoft Onedrive en Google Drive geen Linux-versie beschikbaar. Er zijn wel ontwikkelingen gaande, van zowel enkele fabrikanten als van enkele OS-ontwikkelaars, maar die hebben nog niet geleid tot bruikbare producten. Alternatieven zijn er wel, maar die zijn toch wat minder bekend. Maar het sympathieke en populaire DropBox heeft wél een Linux-client. Werk je op Windows al met DropBox (gratis tot 2GB), dan voeg je de virtuele Linux-machine er gewoon aan toe. Download voor Mint het Ubuntu-package van de site van DropBox en installeer dit met een dubbelklik op de download. De Pakketinstalleerder (een vertaling van Package Manager) start, je voert het root-wachtwoord in en de pre-installatie wordt in een paar tellen afgerond. Je vindt de DropBox-installer nu in het menu Internet. Start DropBox om de agent te downloaden en de dienst te configureren. Je moet uiteraard je logingegevens voor DropBox invoeren. Als deze correct zijn, kies je een Typical of Advanced configuratie. Wij willen de te synchroniseren map zelf kiezen, dus selecteren Advanced. Voer hier de nieuwe map in. De tour mag je overslaan. Klik op Finish. 

 

Onderschrift: Inloggen in Dropbox na installatie

 

De bestanden, die op de WindowsPC opgeslagen zijn in de DropBox-map, verschijnen nu automatisch in de DropBox–map van de virtuele Mint-werkplek. Je wijzigt ze op één van beide plekken en de bestanden worden identiek gehouden. Merk op dat DropBox ook back-up’s maakt van al die bestanden. Je het de mogelijkheid alle versies van bestanden tot 30 dagen terug in de tijd te herstellen, mocht dat nodig zijn. Dus zelfs als je niet aan het overstappen bent, maar werkt met Mint (of een andere distro) is Dropbox handig.

 

Wordt vervolgd

In deel 6 van deze serie in Linux Magazine 4 van dit jaar gaan we op zoek naar ontbrekende apps. Wil je reageren op deze serie of heb je gewoon vragen? Mail marcel@linuxmag.nl