Gemeente Arnhem aan leiband van ICT-leveranciers

De Gemeente Arnhem wil meer open source oplossingen inzetten. Dat zegt ICT-wethouder Martijn Leisink. Het doel hiervan is het moderniseren van server-oplossingen. Aan de desktop waagt hij zich niet; de wethouder ziet de gemeente voorlopig niet loskomen uit de houdgreep van Microsoft en Centric. Hij overweegt wél de inzet van Apache OpenOffice en/of LibreOffice.

“De ICT-kosten moeten omlaag en het inzetten van open source is één van de middelen”, zegt Leisink. “Het is verstandig om te investeren in een ICT-architectuur die minder afhankelijk is van leveranciers.” De IT-afdeling is zich aan het voorbereiden op het vernieuwen van server-oplossingen, waar mogelijk met open source. Veranderen van server-oplossingen heeft voor de eindgebruikers, waaronder de ambtenaren bij de gemeente, nauwelijks gevolgen. “Het zal ze een worst zijn of we OS op de servers gebruiken, enkel op hun desktop is herkenbaarheid belangrijk. Daar is de lock-in veel groter. Op de desktop is het een onontwarbare kluwen van applicaties.” Deze wethouder weet heel goed waar hij over spreekt. Leisink is gepromoveerd op een combinatie van computerwetenschappen, natuurkunde en wiskunde. Thuis gebruikt hij Debian Linux en de email client Mutt. Hij heeft ook ervaring met de strijd tegen leveranciers-afhankelijkheid: in 2002 mengde hij zich in de discussie op nl.comp.os.linux.discussie om het online spoorboekje op de site van de NS draaiend te krijgen in een andere webbrowser dan de vermaledijde Internet Explorer van Microsoft.

Omwenteling

Nu is hij als Wethouder Financiën in Arnhem verantwoordelijk voor ICT. Leisink wil dat de Arnhemse automatiseerders nadrukkelijk zoeken naar open source: “Dat is veiliger en vele malen beter dan Microsoft.” Het kan wel even duren, waarschuwt hij: “Vijf jaar geleden kende de IT-afdeling alleen Microsoft.” Hij rekent erop dat Simon Does, in 2013 aangesteld als hoofd Informatiebeleid, de omwenteling voorbereid.

CIO Does bevestigde eind vorig jaar in Linux Magazine dat Arnhem de plannen voor een proef met LibreOffice geschrapt had. De gemeente was door Microsoft bedreigd met een boete voor ongelicentieerde software van thuiswerkende ambtenaren. Die boete kwam er niet, omdat de gemeente voor € 600.000,- aan nieuwe Microsoft Office licenties kocht. Hierbij werd gebruik gemaakt van een raamwerk-aanbestedingscontract uit september 2011. Dat document rept overigens nergens over leveranciersonafhankelijk, open standaarden of open source, maar spreekt nadrukkelijk een voorkeur uit voor Microsoft. Leisink wil niet praten over de boete en legt uit dat Arnhem geen keuzevrijheid heeft op de desktop. Centric, leverancier van de gemeentelijk ICT-applicaties, verdient immers goud geld aan Microsoft en ondersteunt dan ook geen alternatieven, legt hij uit. “We zijn met ze in gesprek over ondersteuning van LibreOffice.” Does en zijn collega’s gaan wel aan de slag met het ombouwen van een decennium aan document-sjablonen en document-macro’s, nu nog allemaal vastgeklonken aan toepassingen van Microsoft en Centric.

Toch LibreOffice?

Aan de telefoon vertelt de wethouder dat hij graag zou zien dat op alle werkstations in de gemeente Apache OpenOffice of LibreOffice geïnstalleerd wordt. Het geeft de medewerkers de kans om eens te werken met alternatieven voor Microsoft Office en dat maakt veranderen misschien wel makkelijker als over drie jaar de licenties aflopen. Het is net als met de webbrowser, zegt Leisink. Op alle werkstations is immers zowel Mozilla Firefox als Google Chrome aanwezig. Volgens Leisink booten overigens alle werkstations Suse Linux. Medewerkers krijgen hun Microsoft desktop via Citrix van een centrale server: “Daarom is er geen verschil voor ambtenaren die vanaf huis inloggen.”

Arnhem overweegt nog of het deel gaat nemen in een gezamenlijk ICT-dienstencentrum met de gemeenten Renkum, Rheden en Overbetuwe. Die overstap zou de gelegenheid geven om meer veranderingen door te voeren, zegt Leisink, ook op de desktop. “Ik wil het liefst zoveel mogelijk keuzevrijheid.”