Community en Commercie

Ondanks dat Linux een grotere bekendheid heeft gekregen, hebben Linuxgebruikers nog vaak het imago van “nerd” over zich heen hangen. En eigenlijk is dat ook zo. Als je onlangs nog op Fosdem bent geweest, dan kun je niet ontkennen dat Linuxmensen (veelal mannen) een slag apart zijn. Solitair, liever prutsen achter de computer dan zich onder de mensen begeven. Toch is dat juist tegenstrijdig met wat er nodig is om een krachtige community te vormen.

Wat Linux juist anders maakt van veel andere zaken in de IT, is de community. Linux heeft alleen maar zo krachtig en groot kunnen worden, doordat het vanaf het begin gesteund is door een brede community. Die community is door de jaren heen echter aardig veranderd. Waar het in het begin vooral uit de wetenschappelijke wereld kwam en gedragen werd door ontwikkelaars op universiteiten (aangevuld door hippies met idealen), is Linux tegenwoordig uitgegroeid tot een business waar miljarden in omgaan. Linux is niet langer van de wetenschappers, maar voor een heel groot deel is het van de aandeelhouders geworden. De lieden, die denken dat ze in de huidige Linux community nog op de oude manier de scepter kunnen zwaaien, komen vroeg of laat van een koude kermis thuis.

Door die druk van buiten lijkt het soms alsof de manier waarop de community werkt ook anders is geworden. Goede argumenten worden vervangen door een opgestoken middelvinger en uiteindelijk bepalen Red Hat, SUSE en Oracle toch wel waar het naartoe gaat. Het zijn namelijk die bedrijven, waar veel Linux ontwikkelaars voor werken. Veel minder wetenschappelijke projecten, veel meer “9 tot 5 banen” en hypotheken die betaald moeten worden.

Als je kijkt naar de Linux community op dit moment, dan zou je kunnen zeggen dat het een Open Source 1.0 community is, waar nog te veel keizertjes zitten die een project draaiend houden. Wat gaat er gebeuren als die keizertjes zich ooit terugtrekken? Grote kans dat er dan een opvolgingsstrijd ontstaat, waardoor het project uiteindelijk ter ziele gaat. Heb je je ooit afgevraagd wat er met Linux gaat gebeuren als Torvalds onverhoopt zou komen te overlijden?

Ondertussen is er binnen Linux ook een heel andere ontwikkeling gaande. Linux is het speelveld geworden van een aantal grote bedrijven waar veel geld in om gaat. Hierbij is het risico dat niet het belang van de software (gratis software voor een betere wereld), maar het belang van de aandeelhouder de overhand neemt. Ondanks dat de toonaangevende projecten nu nog onder leiding staan van de stichter van het project, beginnen de commerciële distributies als Red Hat, SUSE, Oracle en anderen ongemerkt het project over te nemen. Wie durft bijvoorbeeld het veelbesproken systemd nog een communityproject te noemen, wetende dat een groot deel van de ontwikkelaars bij Red Hat op de loonlijst staan? Ondanks dat deze bedrijven samenwerken in open source projecten, zorgen ze er tegelijkertijd voor om dominant te worden in die projecten, zodat de aandeelhouders tevreden gehouden worden.

Ik denk dat het tijd is voor een community versie 2.0. Een mooi voorbeeld daarvan zie je in de OpenStack Foundation, die open source software aflevert waar de rol van de belanghebbende bedrijven geformaliseerd is. Geen meritocratie meer waar het er om gaat wat je bereikt hebt in het verleden, maar zakelijke belangen die samenkomen en samen moeten overleggen om tot goede kerncomponenten te komen, waaraan alle deelnemers vervolgens hun eigen oplossingen kunnen ontlenen.

Het zou mooi zijn als de Linux community zich iets meer van dat model eigen kan maken. Als dat echter niet gebeurt, dan bestaat het risico dat de community uit elkaar spat en de bedrijven het over nemen.