Tegenwoordig hebben heel wat computers geen optische drive meer aan boord. Voor installaties ben je dan aangewezen op een bootable USB-stick. Zo’n stick maak je aan met speciale software. Er zijn heel wat tools beschikbaar met erg uiteenlopende features. We hebben twee van deze tools getest voor jou.

Er bestaan verschillende methodes om van een gedownload ISO-bestand een bootable USB-stick te maken. Het bestand gewoon kopiëren naar je stick werkt echter niet, omdat je PC de bootloader van het ISO-bestand dan niet weet te vinden. Een vaak aangehaalde methode is om het ISO-bestand naar je stick kopiëren via de commandline dd-tool. Hoewel dezde methode prima werkt, raad ik dat niet aan voor mensen met weinig tot geen commandline-ervaring. De kans is immers reëel, dat je het ISO-bestand naar een verkeerde schijf kopieert en zo bijvoorbeeld je Linux-installatie verknoeit of (nog erger) waardevolle data verliest! Gebruik je Linux Mint, dan hoef je zelfs geen extra software te installeren. In het Hulpmiddelen-menu vind je immers een klein tooltje om bootable ISO-bestanden naar een USB-stick weg te schrijven. Deze tool heet mintstick. Verwacht er echter niet al teveel van, want mintstick is in feite niet meer dan een grafische interface bovenop dd, waarbij je iets gemakkelijker de juiste schijf kunt vinden…

LiveUSB Install

Een eerste alternatief voor het erg kale mintstick is LiveUSB Install (http://live.learnfree.eu). Deze tool bestaat zowel voor Windows als voor Linux, waarbij wij uiteraard enkel die laatste versie hebben getest. Toch is het best handig dat er ook een Windows-versie is, want hoe zou je anders een bootable USB-stick maken voor jouw eerste Linux-installatie? De installatie van LiveUSB Install zelf is niet erg moeilijk, tenminste als je Ubuntu of Linux Mint gebruikt. Je hoeft dan enkel het .deb-bestand te downloaden en te installeren via gDebi. Wil je steeds de laatste updates van LiveUSB Install installeren, configureer dan de apt-repository en installeer het pakket live-USB-install via Synaptic. LiveUSB Install werkt ook op andere distributies, maar dan moet je een tar.gz-bestand downloaden en uitpakken. Bovendien moet je er zelf voor zorgen dat de benodigde dependencies aanwezig zijn op je systeem. Dat is toch iets omslachtiger dan de installatiemethode op Ubuntu en Linux Mint.

Distributies kiezen

LiveUSB Install bevat maar liefst vijf verschillende methodes om een bootable USB-stick aan te maken, waarvan we hier twee zullen bespreken. Na het opstarten bevindt de tool zich in “Distribution”-modus. In die modus selecteer je eerst een distributie uit de lijst en vervolgens de gewenste versie ervan. Let wel op dat LiveUSB Install standaard de eerste (dus de oudste!) versie uit de lijst selecteert. Het zou een stuk logischer zijn als je hier meteen de laatste versie te zien kreeg. Bij “Install from” selecteer je dan “Internet” en bij “Install to” kies je jouw USB-stick. Tot slot klik je op “OK” en LiveUSB Install downloadt het ISO-bestand voor jou en kopieert dit naar je USB-stick. Het hele proces duurt (afhankelijk van de snelheid van je internetverbinding) slechts 5 à 10 minuten. Uiteraard is de Distribution-modus enkel bruikbaar als er voldoende distributies beschikbaar zijn. Op het eerste zicht valt dit erg goed mee: LiveUSB Install bevat downloadlinks voor een duizendtal ISO-bestanden, verspreid over ongever 135 verschillende distributies. Voor Linux Mint vind je bijvoorbeeld de Cinnamon, MATE, KDE en XFCE versies, zowel in 32- als 64-bits. Bovendien kun je ook oudere versies installeren, zoals voor Linux Mint tot versie 7.

Helaas is de meest recente versie van LiveUSB Install al ongeveer een jaar oud. Dat betekent dat je voor Linux Mint nog versie 17.1 vindt (terwijl 17.3 al uit is) en voor Ubuntu stopt de lijst al bij versie 15.4. Dat is best jammer, want zo moet je tóch weer zelf op zoek naar het juiste ISO-bestand als je een recente Linux-distributie wilt installeren. Een pluspunt is wel dat je met LiveUSB Install zowel een reeds gebrande CD/DVD als een gedownload ISO-bestand kunt kopiëren naar je USB-stick.

In de Distribution-modus installeert LiveUSB Install trouwens zelf een aangepaste bootloader (syslinux) op de USB-stick. De stick moet dus al op voorhand geformatteerd zijn, want anders verschijnt hij niet in de lijst van beschikbare apparaten. De bootloader installeren verloopt echter niet altijd probleemloos. Zo zijn we er bijvoorbeeld niet in geslaagd om Damn Small Linux te installeren op onze USB-stick. Bovendien ondersteunen niet alle opgenomen distributies die methode. Selecteer je bijvoorbeeld FreeNAS, dan krijg je doodleuk een melding dat je zelf het ISO-bestand moet downloaden en dan via de IMG Write-modus naar je stick moet schrijven. De downloadlink kun je gelukkig opvragen via het icoontje rechts van de distributienaam. De IMG write-modus is in feite een frontend voor dd.

MultiBootUSB

Onderliggend werkt MultiBootUSB (http://multibootusb.org) op dezelfde manier als LiveUSB Install: bestanden kopiëren naar een geformatteerde USB-stick en de syslinux-bootloader installeren. Wederom is er zowel een Windows- als een Linux-versie beschikbaar, die laatste zowel in .deb- als .rpm-formaat. Daardoor is MultiBootUSB erg gemakkelijk te installeren in de meeste distributies. MultiBootUSB helpt je niet bij het downloaden van het juiste ISO-bestand, maar het bevat wel een érg interessante feature. Je hebt namelijk de mogelijkheid om meerdere ISO-bestanden op dezelfde USB-stick te installeren. MultiBootUSB’s interface bestaat uit vier tabbladen, waarvan we vooral het eerste (MultiBootUSB) uitgebreid bespreken (ISO images is een frontend voor dd, Syslinux laat je toe om de bootloader-configuratie aan te passen en onder QEMU kun je snel een virtuele machine starten om een ISO-bestand of USB-stick te testen).

In het MultiBootUSB-tabblad selecteer je eerst je USB-stick. Mogelijk moet je nog op “Refresh USB” klikken voordat hij op je scherm verschijnt. Blijven de tekstvelden onder “USB Details” leeg, controleer dan of de stick aangekoppeld is in je bestandsbeheerder en of hij überhaupt al geformatteerd is. Vervolgens klik je op “Browse ISO”, kies je een reeds gedownload ISO-bestand en klik je op “Create”. Bij distributies die dit ondersteunen, kun je nu nog de grootte van de zogenaamde persistent cache kiezen (tussen de 256MB en 4GB). Die ruimte wordt op je USB-stick gereserveerd om wijzigingen aan de live-omgeving op te slaan. Zo kun je bijvoorbeeld extra software installeren in de distributie op je stick. Zonder persistent cache gaan alle wijzigingen aan de live-omgeving immers verloren bij elke reboot. Wil je de stick aleen voor installaties gebruiken, dan heb je die persistent cache niet nodig.

Zodra het ISO-bestand gekopieerd is, verschijnt dit in de lijst aan de linkerkant. Herhaal nu de procedure om extra ISO-bestanden toe te voegen aan de stick. Wil je achteraf een bepaalde distributie weer verwijderen? Selecteer die dan in de lijst links en klik vervolgens op “Uninstall Distro”. MultiBootUSB maakt op de stick een extra bootloader aan, waarin je de gewenste distributie kiest. Die bootloader laadt dan de echte bootloader van het ISO-bestand. In de praktijk blijkt dit erg goed te werken. Alle distributies, die we installeerden, konden we nadien probleemloos booten.

Verschillend doelpubliek

Welke van de twee tools is nu de beste? Dat is moeilijk te zeggen, aangezien ze een erg verschillend doelpubliek hebben. LiveUSB Install lijkt eerder gericht op beginners, terwijl MultiBootUSB vooral de power users zal aanspreken. Helaas kan LiveUSB Install zijn beloften niet helemaal waarmaken. De installatieprocedure voor ISO-bestanden is niet 100% feilloos en tijdens onze test waren de meest recente downloadlinks al bijna een jaar oud. Tenzij de tool geregeld updates ontvangt, kunnen we hem dus niet aanraden. Een mogelijk alternatief is UNetbootin (wegens plaatsgebrek konden we dit niet opnemen in onze test). Met MultiBootUSB moet je zelf nog op zoek naar ISO-bestanden, maar de tool werkt veel betrouwbaarder. En nu sticks van 16GB of 32GB spotgoedkoop zijn, is het wel erg leuk dat je verschillende distributies op één stick kunt plaatsen. Wat ons betreft is MultiBootUSB een absolute aanrader om meerdere distributie-installers op één stick te plaatsen!