Beter Nederlands schrijven

Iedereen heeft wel eens een vraag over hoe je iets schrijft. Is het vacantie of vakantie? Schrijf je na-ief of naïef? Wat is er mis met kunstofkozijnen? Of heb je een vraag over woorden zoals enquête, informatie-analist, Ångström of tête-à-tête? Je lost het op met de Stichting OpenTaal, die de Linux-gebruiker vrije en open Nederlandstalige schrijfhulp voor spellingcontrole biedt.

Dit zijn allemaal voorbeelden waar spellingcontrole, een schrijfhulp voor computergebruikers, hulp biedt. In dit artikel wordt voor Linux-gebruikers kort uitgelegd hoe deze voor het Nederlands is ontwikkeld. Verder worden er praktische tips gegeven over het installeren van de spellingcontrole.

De beste spellingcontrole voor Linux is momenteel Hunspell. Deze was oorspronkelijk ontwikkeld voor het Hongaars, vandaar de naam. Inmiddels is deze verder ontwikkeld om zo veel mogelijk talen te ondersteunen. Zelfs voor het Nederlands zit er speciale functionaliteit in. Onder de motorkap wordt deze spellingcontrole gebruikt door onder andere Firefox, Chrome, Chromium, LibreOffice, Apache OpenOffice, Thunderbird en Gedit. Om Hunspell te kunnen gebruiken moet je ook voor jouw taal een woordenboek installeren. Voor onze taal is zo’n woordenboek veel meer dan alleen een woordenlijst. Hunspell kan omgaan met samenstellingen en vervoegingen, zonder die woorden in die exacte vorm in de woordenlijst te hebben. Voor het Nederlands, met oneindig veel vormen, is dat erg nuttig.

Aan de ondersteuning van de Nederlandse taal is in de afgelopen twintig jaar hard gewerkt. Dit gebeurde eerst door verschillende groepen, maar die zijn in 2005 samengegaan in de Stichting OpenTaal. Dit is een niet-commerciële en het algemeen nut beogende instelling (ANBI).

OpenTaal heeft als doel Nederlandstalige ondersteuning te maken voor schrijfhulpen in de vorm van schrijfhulpbestanden. Voor Hunspell is dat het Nederlandse woordenboek als softwarepakket voor Linux genaamd myspell-nl. Nu zul je je afvragen waarom deze naam met myspell begint. Dat komt omdat een formaat van een oudere spellingcontrole genaamd Myspell is hergebruikt door Hunspell. Bij de volgende versie heet dit pakket netjes hunspell-nl.

Veel Linuxdistributies bieden ook diverse verouderde spellingcontroles aan. Dat maakt het er niet makkelijker op. Om je snel op weg te helpen volgen nu wat praktische tips om je Linuxsysteem optimaal in te richten voor Nederlandstalige spellingcontrole. De-installeer eerst de oude softwarepakketten spell, wdutch, ispell, idutch, aspell en aspell-nl. Installeer vervolgens de softwarepakketten libhunspell, myspell-nl en libenchant1c2a. Deze laatste is een tussenlaag voor applicaties om met verschillende spellingcontroles om te gaan. Voor jou is dat nu Hunspell. Verder heeft jouw systeem misschien toch het pakket libaspell15 nodig. Met name voor Inkscape, XML Copy Editor en Enchant is dat helaas nog een vereiste. Voor nu kan dit geen kwaad, in de nabije toekomst zal dit opgelost worden.

Spelling is overigens gelijk voor alle landen waar Nederlands een officiële taal is. Bovenstaande installatie biedt exact dezelfde spellingcontrole voor Nederland, Aruba, Curaçao, Sint Maarten, België en Suriname. Stichting OpenTaal heeft zelfs het Keurmerk Spelling van de Nederlandse Taalunie. Hiermee voldoet haar spellingcontrole aan de officiële spelling.

Om te zorgen dat je foutloos kan schrijven als je met Linux iets hebt geüpload, gedownload, geünzipt, geüpdatet of geüpgraded, hebben we jouw hulp nodig. Als je een bijdrage of donatie wilt leveren, neem dan contact op met onze stichting. Ondertussen werken wij verder aan de nieuwe versie van het schrijfhulpbestand voor de Nederlandstalige spellingcontrole. Die heeft meer dan 100.000 extra woorden bovenop de 350.000 woorden die we al hadden. In een volgend artikel kun je meer lezen over andere vormen van schrijfhulp die OpenTaal ook maakt.

Sander van Geloven, ICT-architect en redacteur Stichting OpenTaal

Stichting OpenTaal

info@opentaal.org

http://opentaal.org

http://twitter.com/opentaal