Blender: succes dankzij de community

In Linux zijn we gewend aan open source en als je een beetje rondgoogled, is er zat te vinden. Dat wil niet zeggen dat het allemaal succesverhalen zijn. Natuurlijk is dat ook niet altijd de bedoeling, maar soms is het duidelijk dat een open source project niet goed van de grond komt of, nog erger, vroegtijdig het loodje legt. Sommige projecten echter zijn wel een succes en bereiken dat onder meer door actief aan community building te doen. Blender is zo’n programma. Het is een open source programma waarmee je 3D modellen en animaties kunt maken en is in de repository van bijna alle Linux-distributies beschikbaar. In dit artikel belichten we het community aspect van Blender.

Maar eerst even een stukje terug in de geschiedenis, want Blender was niet altijd open source en dat maakt het huidige succes des te opvallender. In 1995 begon de ontwikkeling van Blender. In eerste instantie werd Blender alleen intern ontwikkeld en gebruikt door de Nederlandse animatiestudio NeoGeo. In 1998 werd NaN (Not a Number) opgericht om Blender commercieel te maken. Investeerders stapten in beginsel in, maar door de internetbubbel en tegenvallende verkoopresultaten trokken ze zich ook weer terug. In 2002 moest NaN de deuren sluiten en de broncode van Blender, eigendom van de investeerders, leek verloren.

Er waren echter veel enthousiaste gebruikers en Ton Roosendaal, de drijvende kracht achter Blender, besloot vrijwel meteen om de Blender Foundation op te richten. Doel was om Blender als open source applicatie verder te ontwikkelen met medewerking van de community. De investeerders stemden in om tegen een bedrag van € 100.000,- de broncode vrij te geven. Dat lukte tot ieders verrassing heel snel: in nog geen twee maanden was het geld bij elkaar. Sindsdien wordt Blender onder de GPL-licentie, d.w.z. de broncode is open, verder ontwikkeld.

Het is duidelijk dat dit mogelijk was doordat er een grote groep tevreden gebruikers was. De community heeft hier dus de doorslag gegeven. Een belangrijke reden voor die tevredenheid was dat vanaf het begin een goede communicatie was tussen de ontwikkelaars en de gebruikers. Anders gezegd, de ontwikkeling van Blender werd gedreven door wat de gebruikers nodig hadden om snel en goed te kunnen werken. Dat was in het begin niet zo moeilijk, omdat Blender intern gebruikt werd. Dan zijn de communicatielijntjes vanzelf kort. Toen Blender verder door het leven ging als open source applicatie, werd dat echter een ander verhaal. Ton realiseerde zich dat iets gedaan moest worden om die community te behouden, wilde Blender een succes worden.

Open movie

In 2005 startte hij daartoe het eerste zogenaamde open movie project om een korte animatie te maken, ‘Elephants Dream’ genaamd. Normaal krijg je alleen het eindresultaat van films te zien en hooguit nog een ‘making of’, maar Ton besloot om de gehele productie van de film openbaar te maken. Via het web werd je continu op de hoogte gesteld van de voortgang. Niet alleen was hier informatie over de animatie beschikbaar, ook lieten 3D kunstenaars tussenresultaten zien en vertelden ontwikkelaars waar Blender verbeterd was naar aanleiding van productie-ervaringen. Tevens kwamen de story boards, afbeeldingen, geluid en modellen onder een open licentie beschikbaar voor het publiek. Daardoor had je dus de mogelijkheid om de animatie zelf in Blender in te laden en te gebruiken. Zo kon je zelf iets nieuws maken of ervan leren. Om de ontwikkeling van Blender te steunen, was een DVD met daarop alle projectmateriaal van ‘Elephants Dream’ te koop.

Door via dit open movie project 3D artiesten uit de community bij elkaar te brengen om Blender te gebruiken in een serieuze productie-omgeving, ontstond weer de belangrijke wisselwerking tussen gebruikers en ontwikkelaars. Deze manier van werken bleek succesvol en sindsdien zijn meerdere van dit soort open projecten uitgevoerd. De korte animatie ‘Sintel’ is zelfs op het Nederlands Film Festival getoond. Inmiddels is het Blender Instituut opgericht dat onder andere fungeert als studio voor deze projecten. Dankzij donaties en sponsoring werken enkele mensen in loondienst bij dit instituut.

Community

In een goede community is tweerichtingsverkeer en in dit opzicht heeft Blender absoluut niet te klagen. Letterlijk honderden vrijwilligers dragen bij aan de code en er wordt continu gewerkt aan de Wiki van Blender. De Wiki is hoofdzakelijk bedoeld als handleiding en naslagwerk van de Blender applicatie. Als het om specifieke problemen of een bepaalde aanpak gaat, heb je meer behoefte aan een tutorial. Daar hoef je je geen zorgen over te maken. Het aantal tutorials dat te vinden is over Blender, is werkelijk gigantisch. Sommige gebruikers hebben zich helemaal toegelegd op het uitleggen en beschrijven van hoe je met Blender resultaat kunt bereiken. Hun sites zijn waardevolle bronnen van informatie met geregeld publicaties. Blenderguru bijvoorbeeld is zo’n site die ook op Facebook actief is. Blenderart Magazine is een ander voorbeeld. Dat is een tijdschrift in PDF formaat dat je vrij mag downloaden. Enkele gebruikers hebben op hun beurt weer een community om zich heen gevormd.

Aan het eind van dit artikel vind je ook een link naar een lijst met zo’n tachtig community sites die Blender zelf publiceert. Twee sites daarvan mogen hier niet onvermeld blijven. De eerste is BlenderArtists. Dit is dé Blender community site die al heel lang bestaat. Hier kun je terecht voor alle mogelijke vragen of problemen. Dat kan betrekking hebben op hoe je jouw eerste model maakt tot het schrijven van plugins voor Blender. Ook kun je hulp verwachten en feedback vragen bij afbeeldingen of animaties. Daarnaast kun je deelnemen aan wedstrijden. Die variëren van laagdrempelig tot serieus werk bedoeld voor (semi-)professionele gebruikers.

De tweede is BlenderNation. Deze site is opgezet om dagelijks nieuws met betrekking tot Blender te brengen. Dit is nieuws in de ruimste zin van het woord. Het kan gaan om een nieuwe release van Blender, een verwijzing naar een tutorial, een wedstrijd, de inzet van Blender voor een productie, het verschijnen van een boek over Blender, Blender elders in het nieuws, etc. Het volgen van deze site laat je goed zien dat Blender inderdaad inmiddels een grote community om zich heen heeft gebouwd. Je zal verbaasd zijn over hoeveel er met, voor en door Blender gedaan wordt.

  Het markante logo van blender

  Twee grote community sites; BlenderArtists en BlenderNation

Documentatie en training

Eerder in dit artikel werd al melding gemaakt van de Blender Wiki en tutorial sites. Als je nieuw bent in 3D of een bepaald facet nog helemaal onder de knie moet krijgen, zoals bijvoorbeeld het animeren van een 3D model, dan is vaak een boek of training een betere optie. Blender bood vanaf het begin al een handboek te koop aan. Dat was een serieus werk van enkelen honderden pagina’s waarin je behalve Blender ook meer in het algemeen 3D technieken leerde. Tegenwoordig worden ook door onafhankelijke auteurs en gebruikers boeken en DVD trainingen gemaakt, die via de webshop van Blender verkrijgbaar zijn. Door hier bijvoorbeeld ‘Blender for Dummies’ te kopen, steun je behalve de auteur ook de ontwikkeling van Blender.

Om Blender verder te populariseren, maar ook te professionaliseren, worden trainingen gegeven en is een certificeringsprogramma opgesteld. Enerzijds heeft dit ten doel om de kwaliteit van trainingen te waarborgen. Anderzijds helpt dit om Blender cursussen op bijvoorbeeld hoge scholen of studio’s te organiseren. Om dit meer handen en voeten te geven, heeft de Blender Foundation in 2012 het Blender Netwerk opgericht. Professionele Blender trainers, illustratoren, ontwikkelaars en studio’s kunnen zich aansluiten bij dit netwerk. Via dit netwerk worden ook cursussen en events met betrekking tot Blender bekend gemaakt. Op dit netwerk vind je inmiddels bijna 200 leden uit de hele wereld.

Conferentie

Heel veel van de activiteiten spelen zich op het web af. Maar toch is het nuttig en ook gewoon leuk om mensen in levenden lijve te ontmoeten. Daarom organiseert Blender sinds 2004 al de Blender Conferentie. Gedurende enkele dagen komen Blender gebruikers uit de hele wereld in Amsterdam bij elkaar. Dat varieert van enthousiastelingen tot professionals, van 3D kunstenaars tot trainers. De conferentie is een uitstekende gelegenheid om contacten te leggen, van elkaar te leren en een kijkje te krijgen in de keuken van de studio van de Blender Foundation. Artiesten laten hun werk zien en kunnen meedingen naar een prijs voor beste animatiefilm. En omdat ook de liefde van de Blender gebruiker door de maag gaat, is er natuurlijk een gezamenlijk diner!

Tot slot

Het is Blender gelukt een actieve community van gebruikers op te bouwen. Mede daardoor is de ontwikkeling snel gegaan en heeft Blender inmiddels een plaats veroverd naast de gevestigde orde van commerciële, closed source applicaties zoals Maya en Houdini. Werd tien jaar geleden Blender nauwelijks serieus genomen, tegenwoordig zie je ook vanuit commerciële hoek steeds meer aandacht en ondersteuning voor Blender.

Links

Officiële site van Blender

http://www.blender.org

Lijst van Blender communities

http://www.blender.org/get-involved/user-community/

Blender Network

http://www.blendernetwork.org

BlenderArtists

http://blenderartists.org

BlenderNation

http://www.blendernation.com

*********************Onderschriften bij afbeeldingen********************8

blender-logo.jpg

Het markante logo van Blender

blenderartists-nation-logo.jpg

Twee grote community sites: BlenderArtists en BlenderNation

blender-conferentie.jpg

Een deel van de community bijeen op een Blender conferentie